Մեր ծեր, բարի երկրագունդն իր հերթական պտույտն է ավարտում, ու միջոցը լույս, հույս է սփռում հայոց անդաստանում՝ Արարատյան ոստանից ընդհուպ Մշո դաշտահովիտն ու Զեյթունի լեռնակարկառները:

Մեր հին, մեր բազմաչարչար պատմությանը պահ տվեցինք եւս մեկ ամիս՝ 2020-ի նոյեմբերը։ Մեկ ամիսը ակնթարթ էլ չէ բազմահատոր պատմության մեջ, սակայն պատմությունն իր չգրված օրենքներն ունի, և ժամանակի նրա չափագրությունը հավերժություն է շնորհում անգամ վայրկյանին։

Մարմինս փնտրեք խրամատիս մեջ
ԱՍՏՎԱԾ է վկա, ես չեմ նահանջել,
Գնդակներս էլ թուրքի սրտի մեջ
Փամփուշտներս ես իզուր չեմ պարպել:

Մեռյալ քնի մեջ քնեած քաղաք`
Սառել է կրծքիդ գլուխը օձի,
Սողում է դավը, իբրև սև աղանդ,
Պաշարված, բայց ոչ գերված ամրոցի։

Քաշաթաղի շրջանը կազմավորվեց 1993 թ. այս օրերին, և 27 տարի անց հանձնում ենք թուրքին… 24 տարի ապրել եմ Քաշաթաղում, դրանից առաջ մասնակցել նույն շրջանի ազատագրմանը, ավելի առաջ՝ Բերդաձորի ինքնապաշտպանությանը, անցել պատերազմի տարբեր վայրերով, սակայն կար հավատ ու նպատակ՝ հասնել հաղթանակի, շենացնել ազատագրված ու վերահայացած մեր երկիրը:

Խաղաղություն նկարելու համար ինձ գունավոր մատիտներ են պետք, որովհետև գույների մեջ են մնացել անմահ հերոսների դեմքերը, շունչը, այն ամենը, ինչը կապված է իրենց հետ: Մի ուժ կա։ Այն մեռնել չի սիրում։

…Մեծ աղետից առաջ, պատերազմի նախօրեին և սկզբին հայ հասարակության լայն խավերում խոր անհանգստությամբ մտածում էին ազգության ներկա գոյության ու գալիք ուղիների մասին: