Սեպտեմբերի 27-ին ՀՀ Նկարիչների միությունում տեղի ունեցավ Միքայել Նազարենկոյի «1080 ԺԱՄ» ֆոտոպատմության ցուցադրությունը, որը հեղինակը նվիրել է 44-օրյա պատերազմի բոլոր մասնակիցներին ու անմահացած հերոսներին:

Քաշաթաղի՝ հազարամյակներ շարունակ Հայոց ոստան լինելու մասին են վկայում պատմաճարտարապետական բազում հուշարձանները, որոնց լուսանկարների ցուցահանդեսը սեպտեմբերի 22-ին բացվեց Հայաստանի ազգային պատկերասրահի Մարտունու մասնաճյուղում:

… Այսօր պահեստազորի վարժական հավաքներ են երկրում, այսինքն՝ ազգի յուրաքանչյուր տղամարդ զինվոր է դառնում հանուն Հայրենիքի: Սա այնքան հուզիչ է ու հուսադրող: Նա առիթի դեպքում ավելի արհեստավարժ ու հզոր է կանգնելու հայրենիքի սահմանին, նա զինվորի ոգին, կերպարը, հայրենասիրությունը, բարոյականությունը կրելու է իր հոգում ու տանելու է հասարակություն, փոխանցելու է բարձրացող սերնդին:

Տարիների հետ հասկանում ես, որ քո բոլոր ուրախությունների, հաղթանակների, սերերի, ձեռքբերումների, տենչերի, երազանքների հենքը հայրենիքն է: Հանի՛ր այդ հենարանը, ու ամեն ինչ կփլվի, կդառնան իզուր, իմաստազուրկ, անբովանդակ:

Հայրենիքը մենք չենք ընտրում, Հայրենիքը տրվում է ի վերուստ՝ մեզ դարձնելով դրա մի մասնիկը, մեր հոգին ձուլելով հայրենի հողի, բնության, ձայների, գույների, բույրերի ներդաշնակությունից: Պաշտպանել Հայրենիքը նշանակում է պաշտպանել սեփական տեսակը, դարավոր կենսագրությունը, մշակույթը, կենսատարածքը:

Գրեթե քառորդ դարի պատմություն ունի ՀՀ ԵԿՄ «Պատանի երկրապահ» ակումբը, իսկ արդեն 13 տարի է, ինչ Գեղարքունիքի մարզի Մարտունու տարածաշրջանի Ծովինար գյուղի մերձակայքում՝ Գեղամա գեղեցկուհու գեղատեսիլ ափին, գործում է ԵԿՄ «Պատանի երկրապահ» ուսումնամարզական ճամբարը:

Գրեթե ութ ամսվա պատմություն ունի «Միհր» ռազմամարզական հասարակական կազմակերպությունը, որն զբաղված է երիտասարդ սերնդին կրթելով ու մարզելով։
Հիմնադիրները՝ Գոռ Մանուկյանն ու ընկերները, 2020 թ. պատերազմի առաջին օրվանից Արցախում էին… Պատերազմի ավարտից հետո նրանցից շատերը դարձան սահմանապահ զինվոր ու դիրքերում էին մինչև տարվա ավարտը։