ՀՀ Գեղարքունիքի մարզի Հայրավանք-Այրիվան նաև Գեղարքունի բերդ կոչվող գյուղը գտնվում է Սևանա լճի արևմտյան ափին՝ մարզկենտրոն Գավառից 12 կմ հյուսիս-արևելք՝ ծովի մակերևույթից 1940 մ. բարձրության վրա։ Սեդրակ Բարխուդարյանի «Դիվան հայ վիմագրության» գրքի «Գեղարքունիք. Կամոյի, Մարտունու և Վարդենիսի շրջաններ» գլխում տեղեկություն կա նաև Հայրավանքի մասին։

Վերջերս տեղի ունեցավ գրող, հրապարակախոս, Նկարիչների միության պատվավոր անդամ, մանկական բժիշկ-նյարդաբան Նանեի՝ «Լավագույն տղերքը մե՛նք ենք» գրքի շնորհանդեսը, որում զետեղված են 44-օրյա պատերազմին և մինչև 2022 թ.-ի սեպտեմբերյան իրադարձությունները սահմանային մարտերին մասնակցած ու հավերժի ճամփան բռնած Հրազդան քաղաքի և տարածաշրջանի գյուղերի 56 հերոս հայկազունների կենսագրությունները: «Հայ զինվորի» հյուրասրահում Նանեն է:

Նվիրվում է հանուն հայրենիքի մարտնչած բոլոր հայորդիներին

Արցախի Դիզակ գավառի պատմությունն սկիզբ է առնում դեռևս վաղնջական ժամանակներից։

Ք.ա. առաջին հազարամյակում, երբ հզորացավ Վանի թագավորությունը, այս պետության թագավորներն սկսեցին նվաճողական արշավանքները և իրենց գերիշխանությունը հաստատեցին նաև Վանից շատ հեռու: Իրենց նվաճողական արշավանքների մասին թագավորները նաև սեպագիր արձանագրություններ էին թողնում, որոնց մի մասը մեզ է հասել և այժմ լավագույն վկայությունն են այդ շրջանի պատմության մասին:

Համաձայն Հայ Առաքելական Սուրբ Եկեղեցու տոնածիսական համակարգի՝ տարվա մեջ կան Տաղավար տոներին նախընթաց շրջաններ, որոնք համարվում են պահոց օրեր։ Այդ շրջաններից մեկը Սուրբ Հարության (Զատիկ) տոնին նախորդող քառասունութ օրերն են (Աղուհացից շրջան), որի ժամանակ քրիստոնյան, հրաժարվելով կենդանական ծագման կերակուրներից (մսեղեն, ձկնեղեն, կաթնեղեն, ձու) և մեղսավոր արարքներից, փորձում է ինքնաքննության միջոցով ճանաչել իր հոգևոր էությունը՝ թուլացնելով մարմնական ցանկություններն ու ստանալով հոգևոր սնունդ։

Արցախյան ազատագրական պայքարում հայ զինվորը մեկ անգամ ևս ապացուցեց իր քաջության, խիզախության, դիմացկունության, զինվորական հնարամտության ու հայրենասիրության անկրկնելիությունը։ Այսօր, փորձելով վերարժևորել ազատության ու անկախության համար մղված պայքարում ծնունդ առած հայոց բանակի կազմավորման ու զարգացման երեք տասնամյակից ավելի տարիների պատմությունը, անհրաժեշտաբար վերապրում ենք մեր այդ դժվարին տարիներին ձեռք բերված նվաճումներն ու հաղթանակները։