1993-ի գարնան սկզբին հայկական ուժերը երեք ուղղություններով գրոհեցին Վարդենիսի արևելքին, Լաչինի միջանցքի հյուսիսին ու Մարտակերտի արևմուտքին սպառնացող դիրքերի համակարգը, որի անունն էր Քարվաճառ: Նրա հետ էին հարաբերվում միջանցքում մղվող մարտերը, նա էր վտանգում Մարտակերտի շրջանի՝ փետրվարին սկսված ազատագրման գործողության հետագա զարգացումը, սպառնում սակավաբնակ Վարդենիսին (մինչ շարժումը շրջանի բնակչության 64%-ն ադրբեջանցիներ էին), և վերջապես, երկնքում էլ Քարվաճառն առավել քան լուրջ վտանգ էր հատկապես զավթված Շահումյանում հայդուկային պայքար ծավալած մարտիկների հետ ուղղաթիռային կապի պահպանման համար:

«Զվարթնոց» օդանավակայանի մոտակայքում` Հովտաշատ գյուղի շրջանում, կարելի է տեսնել աներեւակայելի չափսերի տարօրինակ սարքավորում, որը նման է անսովոր սպիտակ սնկի:
Այդ «սունկը»` «Скала-МПР» ռադիոտեղորոշիչ կայանն է, որն ապահովում է Հայաստանի քաղաքացիական ավիացիայի օդանավերի անվտանգությունը: Եթե ավիացիայում ընդունված է օդանավի սիրտը համարել շարժիչը, ապա, սովորաբար, ռադիոտեղորոշման համակարգի աչքեր են անվանում ալեհավաքը, ինչի շնորհիվ անցյալ դարի 80-ական թվականներին հայ գիտնականների ստեղծած «Скала-МП» ռադիոտեղորոշիչ համակարգը մինչ օրս էլ համապատասխանում է գերժամանակակից պահանջներին:

Վերջերս Ադրբեջանում շարունակ սադրանք են մտմտում: Մեկ սուտ լուրեր են տարածում Հայաստանի ղեկավարների մասին ու «հերքում», մեկ արծվաշենցիներին ներկայացնում որպես ադրբեջանցի փախստականներ, մեկ անհասկանալի հանգամանքներում «մահացած» երեխային ներկայացնում որպես հայ դիպուկահարի զոհ: Դե, իսկ հրադադարի ռեժիմի խախտումներին ու ադրբեջանցի դիպուկահարների նախահարձակ գործողություններին թիվ ու հաշիվ չկա:

Դեռ քանի հազարամյակ, հայ ժողովրդի քանի սերունդ, որպես լուսավոր ապագայի առհավատչյա, որպես մշտանորոգ հույսի փարոս, որպես խիզախության, հերոսության ակունք՝ ոգեկոչելու է իր հաղթանակների մայիսը։ Մեր պարտությունները բազում էին ու կորստաշատ, մեր հաղթանակները սակավ էին ու փառահեղ։ Մեր հաղթանակները միշտ ժամանակին էին, ճիշտ այն պահին, երբ պարտությունն անդառնալիորեն վերջակետ էր դնելու մեր ընթացքին, դառնալու էր ամենավերջինն ու ամենաողբերգականը մեր ժողովրդի պատմության մեջ։ Դաժան պարտությունների ու փառահեղ հաղթանակների պատմություն՝ ցավով ու վրեժով, խիզախությամբ ու հպարտությամբ միահյուս…

Ապրիլի 18-23-ը մի շարք միավորումների ու զորամասերի հետ անցկացվել է երկաստիճան հրամանատարաշտաբային զորավարժություն, որն աշխարհաքաղաքական ու տարածաշրջանային վերջին զարգացումների համայնապատկերի վրա նպատակուղղված էր մեր երկրի պաշտպանունակության եւ զինված ուժերի մարտունակության բարձրացմանը:
Զորավարժության անցկացումը նախատեսված էր տարվա մարտական պատրաստության պլանով: Առավելագույնս հաշվի էին առնվել հակառակորդի կողմից առկա սպառնալիքները եւ նրա բոլոր հավանական գործողությունները։

Ապրիլի 26-ին Երեւանի պետական համալսարան էին այցելել պաշտպանության նախարարության ներկայացուցիչները, որոնք բակալավրիատի եւ մագիստրատուրայի վերջին կուրսի արական սեռի ուսանողներին համագործակցության առաջարկ ներկայացրին:
2011 թվականի գարնանային զորակոչից առաջ պաշտպանության նախարարությունը զորակոչային տարիքի ուսանողներին առաջարկում է բանակ զորակոչվելու փոխարեն ընդունվել Վազգեն Սարգսյանի անվան ռազմական ինստիտուտ եւ մեկ տարի ուսանելուց հետո լեյտենանտի կոչումով 5 տարվա պայմանագրային սպայական ծառայության անցնել:

19-րդ դարում եվրոպական երկրները եւ Ռուսաստանը մի քանի անգամ միջամտեցին եւ փրկեցին ոչնչացման եզրին կանգնած ժողովուրդներին։ Օրինակ՝ Ռուսաստանի միջամտության շնորհիվ ստեղծվեց անկախ հունական պետությունը, Ռուսաստանի ջանքերով հիմք դրվեց անկախ բուլղարական պետությանը։ Ֆրանսիան 1860-ին կանգնեցրեց քրիստոնյա ազգաբնակչության կոտորածը ժամանակակից Սիրիայի եւ Լիբանանի տարածքում։ Եվրոպական երկրների եւ Ռուսաստանի ճնշմամբ կանգնեցվեցին Աբդուլ Համիդի կազմակերպած հայերի զանգվածային կոտորածները, որոնք դիտարկվում են ցեղասպանության առաջին փուլ։ Ես այդ շրջանի դեպքերը բնութագրում եմ որպես անավարտ ցեղասպանություն։