…Եթե պատահի, որ հայ ժողովուրդի ընդերքեն փայլատակե ինչ-որ ստեղծագործ ուժ, եւ եթե պատահի, որ այդ ուժը գտնե իր կիրարկման հատուկ տարրը, կասկած չկա, որ նոր գեղեցկություն մը ավելցած պիտի ըլլա աշխարհի գեղեցկություններուն վրա։ Եվ այդ գեղեցկությունը չի կրնար չհայտնվիլ։ Այն պարզ իրողությունը, թե հայը կրցած է դիմադրել դարերու խորտակիչ ճնշումին, ինքնին արդեն հաղթանակ մըն է, փույթ չէ, թե այն եղած ըլլա լուռ հաղթանակ մը։ Նոր հաղթանակը պիտի գա այսօր եւս, քանի որ անցյալի մեջ ան մեզ շնորհած է բազմիցս, եւ մենք այսօր կրնանք թվել անոնցմե չորսը… Ս. Մերսոպ, Կոմիտաս, Կաթողիկե եւ Անդրանիկ։

Շահան Շահնուրը նրա մասին գրել է. «…Ի՜նչ գոհունակություն է գտնել հոգի մը, բանաստեղծ մը՝ ամենեն վավերական եւ ամենեն խոր բանաստեղծներեն, որ անհուն ցավով եւ խանդաղատանքով կհակի դեպի Հայը։ Մաքս Ժակոբն է ան»։
Մաքս Ժակոբը, այո՛, մեծ հայասեր էր, որ տեսել է Մեծ եղեռնի արհավիրքները եւ դրանց սահմռկեցուցիչ տպավորության տակ գրել «Դաշնակիցները Հայաստանում» բավական ծավալուն երկը։ «Պետք է զայն ամբողջությամբ կարդալ՝ տեսնելու համար, թե ինչքան սիրով Մաքս Ժակոբը կհիշե Վարդանը, Նաիրին, Հարալեզները, թե Մամիկոնյանները»,-շարունակում է Շահնուրը։

Երկի՛ր Հայաստան, ողբա՛, մռնչա՛,
որ ձայնդ լսեն,
Արար աշխարհը մեջքը քեզ արած՝
Կաղամբ է տնկում, առուծախ անում,
Դրամ է դիզում ու ամուսնանում։

Քանի որ Աստված գթառատ Հայր է, ուստի պատժելով խրատում է: Ինչպես մեր երկրավոր, մարմնավոր հայրերն են իրենց զավակներին պատժում` խրատելու համար, այնպես էլ մեր երկնավոր Հայրը: Քրիստոսն ասում է. «Դուք, որ չար եք, գիտեք ձեր որդիներին բարի պարգեւներ տալ, որքան եւս առավել ձեր Հայրը, որ երկնքում է, բարիքներ կտա նրանց, որ Նրանից ուզում են» (Մատթ. Է 9-11): Նա սուրբ է ու բարի, ուստի պատժելով, տանջելով ու չարչարելով` խրատում է ու միշտ բարին կամենում Իր զավակներին: Աստված պատժում է նյութական իրողությունների միջոցով. զրկում է ինչ-որ բանից, պատճառում մարմնական, նյութական վնասներ։ Եվ եթե մարդն այդ նյութական իրողություններից կարողանա վեր կանգնել, հավատքով տեսնել աստվածային գութն ու ողորմությունը, նրա համար պատիժն իբրեւ խրատ կդիտվի:

Լուսադեմին առաջին «վերկացը» չափազանց վատ ստացվեց: Երկու մետր հասակ ունեցող կրտսեր սերժանտ Կլիշը հրամանն անվերջ կրկնում էր, բայց ամեն ինչ ավելի վատ էր ստացվում: Ոչ մի կերպ չէինք կարողանում ոտքի փաթաթանը ճիշտ ու ժամանակին փաթաթել: Այնուհետեւ վազեցինք, լվացվեցինք ու գնացինք նախաճաշի: Գիշերը սկսված անձրևը հինգ-տասը րոպեով դադարում ու նորից էր սկսում: Պարբերաբար լսվում էր էլեկտրալարերին ու ցանկապատին շարված ագռավների կռնչոցը: Ես երբեք այդքան մեծ երամ չէի տեսել: Գիշակերներն իջնում էին ճաշարանի մոտ գտնվող աղբարկղերին ու նորից թառում իրենց տեղերը: Երբ շատ էին կռավում, իմ համագյուղացի Վարդանն ասում էր.
-Սրանց կռկռոցը վատ նշան է, զգույշ լինենք՝ մի բան չպատահի՞:

Այսօր (09. 11. 2013թ.) աշունն ավելի էր իր իրավունքների մեջ: Առավոտից մանր անձրև էր մաղում, իսկ մառախուղը պատել էր անտառ ու ձոր: Այնուամենայնիվ արդեն որոշված էր՝ պետք է հասնեինք Որոտանի աջափնյա լանջերին թառած Մազրա գյուղատեղի: Այստեղ բավականին լավ վիճակում պահպանվել է 17-րդ դարի բազիլիկ հայոց եկեղեցին: Ճանապարհվում ենք Գորիսով՝ դեպի Կապան ձգվող մայրուղիով: Թասի կեռմաններն իջնելով՝ հասնում ենք Որոտան գետին ու համանուն գյուղին, որը, մինչև տարածքի ազատագրումը, գտնվում էր Ադրբեջանի Կուբաթլուի շրջանի սահմանի մոտ: Սկսվում է վերելքը: Աշնանային բազմազան գույները, մառախլապատ անձրևային երկինքը, «Որոտան» ՀԷԿ իջնող ջրվեժը մի անասելի գեղեցկություն էին ստեղծել:

Մեր ընտանիքը շատ մեծ է եղել, ունեցել ենք Մաին տատ, նրա անունով են ինձ կոչել Մարիկա: Մաին տատը ամուսնացած էր Մկրտչի հետ: Ծնվում են իմ պապը` Իգնատը և նրա եղբայրը` Մադաթը: Ամուսինը մահանում է, նա երկրորդ անգամ է ամուսնանում մի մարդու հետ, որը որդի և երկու դուստր ուներ: Խմբակային այս լուսանկարի վրա զինվորական համազգեստով Իգնատն ու Մադաթն են, կենտրոնում էլ Մաին տատն է իր երկրորդ ամուսնու և նրա երեխաների հետ: Իսկ այս երկու երեխաները չգիտենք, թե ովքեր են: Հավանաբար նրանց վերցրել ու որոշ ժամանակ պահել են: