Հոգևոր-մշակութային
Մի մեծահարուստ ուներ մեծ ու ընդարձակ տուն՝ կից մի շինական աղքատի տան։ Մի օր անկողնում պառկած՝ վշտանում էր եւ ննջել չէր կարողանում՝ ինչքեր ձեռք բերելու խորամանկության եւ առավել ագահության համար։ Եվ լսում էր, որ աղքատը, թոնրի մոտ նստած, իր որդիների հետ ուրախանում էր, իսկ գիշերվա մնացած մասն անուշ քնով անցնում, առավոտյան էլ կինը հազիվ էր զարթնեցնում, որպեսզի վեր կենա եւ գործի գնա։ Մեծահարուստը, այս լսելով եւ նախանձելով նրա ուրախությանը, մտածեց նրան իր տրտմությանն ու տառապանքներին հաղորդակից դարձնել։
Նախանձի մեջ այնքան չարություն կա, որ ոչ միայն ուրիշին է վնաս կամենում, այլեւ ինքն իրեն։ Քանզի մի թագավոր խոստանում է մի նախանձոտ մարդու եւ մի ագահ մարդու, թե ինչ խնդրեն իրենից, նրանց կտա, սակայն այն ձեւով, որ ով վերջինը խնդրի, նրան կրկնակի կտա։ Եվ երբ երկուսն էլ հապաղում էին խնդրել, թագավորը հրամայում է, որ նախ նախանձոտը խնդրի։ Եվ վերջինս խնդրեց իր մեկ աչքը հանել, որպեսզի մյուսի երկու աչքը հանեն, որովհետեւ չկամեցավ բարի բան խնդրել, որպեսզի ընկերոջը կրկնակի պարգեւ չտրվի։
Հայրս վերցնում էր դուդուկը, եւ ծիրանափողի աստվածային մեղեդին հորդում էր դուռ ու պատուհանից, լցվում շուրջբոլորը, հետո անտես բարձրանում-բարձրանում էր վեր ու խառնվում երկնքի ջինջ կապույտին։ Այսպես, մեղեդու լեզվով իրենց խոսքուզրույցն էին սկսում ծնողներս։ Ու կոմիտասյան մեղեդիները սրբում-տանում էին տխրությունը, տեղը թողնելով հույսի ու լուսավոր թախիծի։ Մայրս՝ Նոռան, Հովհաննես ամուսնուց գաղտնի սրբում էր արտասուքն ու զուլալ, պարզ ու հուսադրող հայացքով նայում ամուսնուն։ Իսկ Արցախում պատերազմ էր։
Ե. Պատվիր քո հորն ու մորը, որպեսզի բարիք գտնես, երկար ապրես բարեբեր այն երկրի վրա, որ Տեր Աստված տալու է քեզ
Այս պատվիրանը մեզ սովորեցնում է սիրել եւ պատվել մեր ծնողներին։ Աստծուց հետո մենք պետք է սիրենք մեր ծնողներին, որովհետեւ մեր աներեւույթ հոգին Աստված է արարում, իսկ մեր երեւելի մարմինը՝ մեր ծնողները, որի համար նրանք երկրորդ աստվածներ են կոչվում իրենց զավակների համար։ Ոչ ոք չի կարող ամբողջապես վարձահատույց լինել իր ծնողներին ողջ կյանքի ընթացքում՝ նրանց չարչարանքների, հոգածության, պահպանության եւ սիրո փոխարեն։ Հատկապես կարեւոր է հոգ տանել ծնողների մասին, երբ նրանք ծերանում են եւ խնամքի ու հոգատարության կարիք զգում։
Մի հերետիկոս իր աղանդին էր կամենում դարձնել ուղղափառ մի քահանայի, եւ երբ տեսավ, թե իրենից խորշում է եւ իր խոսքերը չի ընդունում, նրան ասաց.
-Հավատքիդ մեջ ինքնահավան ու անխոնարհելի ես։ Եթե կամենայիր հավատալ իմ խոսքերին, ես քեզ ցույց կտայի Քրիտոսին, Նրա մորը եւ Աստծո սրբերին։
Եվ քահանան հասկանալով, որ այդ ցնորքն ու պատրանքը սատանայինն են, կամենալով փորձել, թե ի՛նչ է այն, նրան ասաց.
-Հիրավի քեզ կհավատամ, եթե կատարես խոստացածդ։
Մի ազնվական այնքան իրավասեր եւ արդարամիտ էր, որ նույնիսկ դատի ժամանակ մարդու երեսին աչք չէր գցում։ Սա մի անգամ երբ հիվանդացավ եւ մահճի մեջ պառկած էր մերձակա սենյակում, կնոջ աղաղակ ու ողբ լսեց եւ հարցրեց պատճառը, բայց ոչ ոք չհամարձակվեց ստույգ պատմել։ Ապա սպասավորներից մեկին ուղարկեց եւ նրան խստորեն պատվիրեց, որ իրողության ստույգությունն իրեն ասի։ Նա էլ, ահով իմանալով, պատասխանեց.
