Այսօր ամբողջ աշխարհում աճել է ահաբեկչության ալիքը. Իրաք, Ինդոնեզիա, Պակիստան, Հնդկաստան, Չեչնիա… Հիմնականում դրանք մահմեդական խմբավորումներ են, որոնք հանուն Ալլահի պատրաստ են իրենց կյանքը զոհաբերել: Եկեք թերթենք պատմության էջերը և տեսնենք, թե որտեղ են թաքնված այս ֆանատիզմի արմատները:
7-րդ դարում իսլամի հետևորդները բաժանվեցին երկու խմբի` օրթոդոքսների, որոնք Մուհամմեդին համարում էին աստծո առաքյալ և շիաների, որոնք պաշտում էին Ալիին` Մուհամմեդի հետևորդին և չորրորդ իմամին: Այդ բաժանումից հետո, գոյատևելու համար, կամա թե ակամա, շիաները, որոնք կոչվում են նաև իսմաիլիտներ, ստիպված էին ստեղծել գաղտնիության շղարշով պարուրված մի հզոր կազմակերպություն:

1992թ. աշնանը, հայոց զինուժի գործունեությունն ավելի արդյունավետ դարձնելու եւ հակառակորդի հարձակումներին հակահարված տալու նպատակով ստեղծվեց 5-րդ մոտոհրաձգային կամավորական բրիգադը, որը կազմավորվեց կամավորական ջոկատներից ստեղծված գումարտակների բազայի վրա:
5-րդ բրիգադը կազմավորվեց այն փուլում, երբ մի կողմից ընթանում էր պատերազմը, իսկ մյուս կողմից բանակային կառուցվածքի ձեւավորումն էր սկսվել: Հայաստանի Հանրապետության նորաստեղծ պաշտպանության նախարարությունն արդեն հասցրել էր կազմավորել չորս գունդ: Իսկ շուրջ մեկ տասնյակ գումարտակներ եւ 6-7 տասնյակ կամավորական ջոկատներ գործում էին որպես առանձին միավորումներ:

Շուշիի ազատագրումը Արցախյան ազատամարտի ծանրակշիռ նվաճումներից է, հրաշալի կազմակերպված ու հաղթական ավարտին հասցված մի ռազմագործողություն, որը, իրոք, ՀՀ պաշտպանության նախարար Սեյրան Օհանյանի բնորոշմամբ, «իրական դարձրեց մեր անկախությունը» և «բացեց արցախյան զինված ուժերի հաջողությունների երկնակամարը»։ Այդ ռազմագործողությունը նշանավորվեց մեր հրամանատարների ու զինվորների ռազմական առանձնահատուկ ու փայլուն մտքի, հայ մարտիկի աննկուն կամքի ու վճռականության դրսևորմամբ։

Յուրաքանչյուրին, ով գոնե մեկ անգամ օգտվել է Corel Draw համակարգչային գրաֆիկական ծրագրի ութերորդ տարբերակից, քաջ ծանոթ է այն կնոջ դեմքը, որ պատկերված է ծրագրի տիտղոսաթերթին: Նա իրական մարդ է` դերասանուհի և գյուտարար: Հենց նրա շնորհիվ է, որ մենք հնարավորություն ունեցանք օգտվելու GPS համակարգից և բջջային կապից: Հիմա նրա անունը հանիրավի մոռացված է, սակայն անցած դարի կեսերին նա եղել է աշխարհի ամենահայտնի դերասանուհիներից մեկը:

Թվում է, թե Եգիպտոսի բոլոր պատմական հուշարձաններն այնքան են հետազոտվել, որ հայտնաբերելու ոչինչ այլևս չկա: Մինչդեռ պարզվում է, որ այնքան էլ այդպես չէ…
Պատմաբան Վիլյամ Դեյչը մի ցնցող հայտարարություն է արել, համաձայն որի` Եգիպտոսի փարավոն Թութանհամոնը զոհվել է ավիավթարից: Նա ասել է նաև, որ հին եգիպտացիները երկինք էին բարձրանում տաք օդով լցված օդապարիկներով և պլաներներով: Քանի որ թռիչքները Եգիպտոսում աստվածային գործ էին համարվում, ուստի դրանցով զբաղվել թույլատրվում էր միայն թագավորական ընտանիքին և ազնվատոհմիկներին: «Հետաքրքիր է նկատել, որ Հին Եգիպտոսի թագավորական ընտանիքի շատ անդամներ, այդ թվում և Թութանհամոնը, մահացել են կոտրված ոտքերով և բազմաթիվ վերքերով, կարծես թե նրանց մահը տեղի է ունեցել թռչող սարքի ընկնելու հետևանքով», – ասում է Դեյչը:

1994թ. հուլիս ամիսն է։ Լեդի Քերոլայն Քոքսը հերթական մարդասիրական օգնությունն է բերել Արցախ՝ մանկական սնունդ, դեղեր, տեխնիկա, այլ անհրաժեշտ բեռներ։ Այս էլ 20-րդ անգամ։ Մեր լուսանկարիչ Հովհաննես Արմենակյանը Լեդիին նկարեց Վանք գյուղի մոտ, «Քոքսի կածան» կոչվող քարի մոտ։ Իսկ քարի պատմությունը հետեւյալն է։
Մի անգամ, ձմռանը, ուղղաթիռը հարկադիր վայրէջք է կատարում բնակավայրերից հեռու։ Սառնամանիք էր, չորս կողմը ձյուն ու սառույց։ Լեդի Քոքսը առաջնորդում է բոլորին, ոգեւորում, ստիպում քայլել, որ չսառչեն, գտնեն որեւէ բնակավայր։

Ռազմական փորձագետ Արծրուն Հովհաննիսյանը «Հայ զինվորի» 2011թ. թիվ 45-ում տպագրված իր հոդվածում քննարկում է 1920թ. աշնանը թուրք-հայկական պատերազմում հայկական բանակի պարտության պատճառները: Նրա համոզմամբ, հայկական բանակի պարտության հիմնական պատճառը հայ սպաների մեծ մասի օտարամոլությունն էր, քանի որ «Նրանք Հայաստանի Հանրապետությունը համարում էին ժամանակավոր մի երևույթ, որ պիտի վերանար Ռուսաստանի ազդեցությամբ»: