Որքան շատ ես ծանոթանում Արեւմտյան Հայաստանի մեր բնակավայրերին, դիտում լուսանկարները, երբեմն տեսանյութեր, որ արվել են վերջին տարիներին, այնքան ավելի շատ ես հասկանում այն ահռելի, սոսկալի կորուստը, որ ունեցել է հայ ժողովուրդը 20-րդ դարի սկզբի թուրքական կառավարության իրականացրած ցեղասպանության արդյունքում: 1,5 միլիոն կամ միգուցե ավելի շատ զոհեր, դա դեռ խնդրի մի կողմն է: Բնօրրան է կորցրել հայ ժողովուրդը, այն կենսական տարածքը, որի վրա ապրելն է հետագա գոյատեւման ու զարգացման գրավականը: Մի ողջ ժողովրդի բնական ինքնապաշտպանական բնազդը թուրքական կառավարական կանոնավոր զորքերի ու թուրք-քրդական խուժանի վայրագությունների դեմ թուրքական իշխանությունն այսօր փորձում է հրամցնել որպես զինված առճակատում` հավասարը հավասարի դեմ, իբր զոհերը երկուստեք են եղել:

Ք. ա. 4-րդ դարում Բալկանյան թերակղզում իրենց ազդեցությունն արդեն բավականաչափ կորցրած հունական քաղաք-պետությունների, մասնավորապես` Աթենքի և Սպարտայի փոխարեն աստիճանաբար հզորանում և իր ծավալապաշտական նկրտումներն էր դրսևորում Մակեդոնական թագավորությունը: Այդ նկրտումները լուրջ սպառնալիք դարձան շրջակա երկրների համար Փիլիպոս Բ արքայի օրոք (Ք. ա. 382-336) մակեդոնական բանակում կատարված ռազմական բարեփոխումների հետևանքով: Փիլիպոս արքան ավարտեց մակեդոնական տարածքների միավորումը, ապա գրավեց շրջակա մի շարք երկրներ` Թեսալիան, Թրակիան և այլք, իսկ Ք. ա. 338թ. իր գերիշխանությունը հաստատեց ամբողջ Հունաստանի վրա:

Այս տարի լրանում է Հայաստանի Հանրապետության և Հնդկաստանի Հանրապետության միջև դիվանագիտական հարաբերությունների հաստատման 20-ամյակը: Այս 20 տարիների ընթացքում բավականին աշխատանք է կատարվել հայ-հնդկական կապերը զարգացնելու ուղղությամբ, ինչը, իհարկե, արվել է մեր երկու երկրների միջև բազմադարյա բարեկամական հարաբերությունների հիմքի վրա:

Մայիսը մեր ժողովրդի համար խորհրդանշական ամիս է, համազգային մաքառման, պայքարի ու փառահեղ հաղթանակների ամիս: Ավարայր, Սարդարապատ, Շուշի` մայիսյան երեք գոյամարտեր, որ հիրավի բախտորոշ եղան մեր ժողովրդի համար:
Ավելի քան ինը տասնամյակ առաջ Արարատյան դաշտավայրի սրտում` Երևանից ոչ հեռու, մեր ժողովրդի` ցեղասպանությունից մազապուրծ բեկորները կենաց-մահու գոտեմարտ մղեցին եղեռնագործ թշնամու դեմ` հանուն հայրենի երկրի վերջին թիզ հողի ազատության, հանուն ազգի գոյատևության:

1920թ. դեկտեմբերի 2-ին Երևանում Հայաստանի Հանրապետության և ՌԽՖՍՀ ներկայացուցիչների միջև ստորագրվում է համաձայնագիր, որով Հայաստանը դառնում է խորհրդային: Այդ համաձայնագրով իշխանությունը հանձնվում է Հայաստանի Ռազմական հեղափոխական կոմիտեին, որը գլխավորում էր Սարգիս Կասյանը:

1914թ. Գարեգին Նժդեհը կամավորական 2-րդ ջոկատի հրամանատար Դրաստամատ Կանայանի տեղակալն էր։ Ռուս գեներալներ Կալիտինի, Տրուխինի և Կուլեբյակինի միահամուռ վկայությամբ, նա իրեն դրսևորել է որպես բանիմաց ու խիզախ սպա։ 1918թ. Նժդեհն ակտիվ մասնակցություն ունեցավ նաև Ղարաքիլիսայի ճակատամարտի կազմակերպմանը, իսկ հետագայում՝ Զանգեզուրի պաշտպանությանը թուրքական ու թուրքամետ զավթիչներից։

Օգոստոսի 12-ին թշնամու քարվաճառյան զորախումբը հզոր հարձակմամբ գրավեց Գետավանը, Չափարը, Զարդախաչն ու Հաթերքը, իսկ Մեծշեն-Մաղավուզ ուղղությամբ, ինչպես նաև Կրասնոսելսկի Վահան գյուղի մոտ ծանր մարտեր էին:
ԼՂՀ-ում հայտարարվեց 18-ից 45 տարեկան տղամարդկանց համընդհանուր զորակոչ, իսկ ԼՂՀ կառավարությունը Հայաստան տեղափոխված իր բոլոր քաղաքացիներից պահանջեց վերադառնալ: