Ինչպես ծառի նոր ճյուղը հետեւում է իր արմատին, այնպես էլ նոր սերունդը հետեւում է նախորդին: Արցախյան ազատամարտի մասնակից Վարդան Մակարյանի կամ «Շոթոյի» որդի Տիգրան Մակարյանը, հոր օրինակին հետեւելով՝ նույնպես շարունակում է նրա հայրենանվեր գործը, բայց արդեն հոգեւոր դաշտում: Թեեւ պատերազմին մասնակցած եւ սխրանքներ կատարած հոր մասին պատկերացումներն ամբողջանում են ընկերների պատմությունների միջոցով, որդին վերապրում է հոր հիշողությունները:

Նշանավոր զորավար և ռազմական տեսաբան Ալեքսանդր Վասիլևիչ Սուվորովի (1730-1800) անվան հետ են կապված 18-րդ դարի երկրորդ կեսի ռուսական զենքի բազմաթիվ հաղթանակները:
Նա պատմության մեջ, ամենից առաջ, մտել է որպես պարտություն չկրած տաղանդավոր զորահրամանատար ու մեծարվել «Գեներալ առաջ» պատվանունով:

Խորհրդային բանակի վերջին շրջանի հայ ռազմական գործիչներից է գեներալ-լեյտենանտ Ռուբեն Գրիգորի Մաղալյանը (Մաղալով): Նա կուրսանտի ուսադիրներով ծառայությունն սկսելով Թբիլիսիում, ավարտել է Դոնի Ռոստովում՝ գեներալ-լեյտենանտի կոչումով և Հյուսիսային Կովկասի ռազմական օկրուգի հրամանատարի տեղակալի բարձր պաշտոնում, որտեղից էլ անցել է կենսաթոշակի:

Սամվել եւ Արայիկ Մինասյանների նախնիները գաղթել են Խոյից և բնակություն հաստատել Գետաշենի ենթաշրջանի Ազատ գյուղում: Այնուհետև տեղափոխվել են Չեչնիա, որտեղ էլ Գրոզնի քաղաքում ծնվել են եղբայրները: Սուրեն հայրն ու Նինա մայրը այդպես էլ չհամակերպվեցին օտարությանն ու անսովոր միջավայրին: Նաև տանջում էր կարոտը, որը լայնալիճ աղեղի պես միշտ բաց ու լարված է մնում: Իրենց ծննդավայրի տենչը, Ազատ գյուղում մնացած հարազատների և նախնիների շիրիմները: Ընտանիքով վերադարձան Ազատ: Նոր էին հաստատվել և սկսել շենացնել հայրենի օջախը, երբ սկսվեց Արցախյան ազատամարտը և ադրբեջանցիների առաջին հարձակման թիրախ դարձան Էրքեջ, Մանաշիդ, Բուզլուխ, Ազատ գյուղերը:

ԵՊՀ հայ գրականության ամբիոնի վարիչ, բանասիրական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր Սամվել Մուրադյանի եւ Ռուզաննա Կրպեյանի (Թաթուլ Կրպեյանի քույրը) հետ Ստեփանակերտում հյուրընկալվեցինք Արա Ավանեսյանի քրոջ՝ Կարինեի տանը: Ամուսինը հրաշալի, կիրթ, Արցախյան ազատամարտին իր ավանդը բերած եւ նաեւ անչափ հյուրասեր մարդ էր, – պատմում է ԵՊՀ «Վարդանանք» ակումբի նախագահ տիկին Սաթենիկ Աբրահամյանը:

Էլմիրա Աղայանն իր մարտական կենսագրությունն սկսեց Արցախի հերոս Սամվել Բաբայանի հրամանատարությամբ գործող գումարտակից: Պատրաստակամության եւ պատասխանատվության շնորհիվ կարողացավ քայլ առ քայլ հաղթահարել մարտական ծառայության դժվարությունները:
Ազատամարտի առաջին շարքերի մարտիկներից էր հայրենյաց պաշտպան հայ կինը: Նա մենակ չէր. Աղայանների ամբողջ գերդաստանն էր ելել Ազատամարտի:

Տիկին Սուսաննայի համար ուրիշ խորհուրդ ունի հուլիսի 23-ը: Այդ օրը ծնվեց ավագ որդին` առաջնեկը, որին Նվեր անվանակոչեցին: Ամուսինը` Արկադյան, ցնծության մեջ էր: Հետո ծնվեցին Նախշունը, Նորիկը: Ադրբեջանցիները գրավեցին Հարությունագոմերը՝ հայրը նրանց տեղափոխեց թիկունք, իսկ ինքը մնաց ծննդավայրը ազատագրելու: Արկադյան հերոսաբար զոհվեց… Նվերը 7 տարեկան էր, Նախշունը` 5, իսկ Նորիկը` 2 տարեկան: Հայրիկի զոհվելուց հետո Նվերը վերադարձավ հայրենի գյուղ, որտեղ ապրում էին եւ՛ հորական, եւ մորական տատիկ-պապիկները: