ԶՈՐԱՎԱՐ ՍՈՒՎՈՐՈՎԻ ԶՐՈՒՅՑՆԵՐԻՑ
Նշանավոր զորավար և ռազմական տեսաբան Ալեքսանդր Վասիլևիչ Սուվորովի (1730-1800) անվան հետ են կապված 18-րդ դարի երկրորդ կեսի ռուսական զենքի բազմաթիվ հաղթանակները:
Նա պատմության մեջ, ամենից առաջ, մտել է որպես պարտություն չկրած տաղանդավոր զորահրամանատար ու մեծարվել «Գեներալ առաջ» պատվանունով:
Դեռ կենդանության օրոք նրա սխրանքների և մարդկային նկարագրի՝ մարդասիրության, հոգատարության, հավատի մասին հյուսվել են բազմաթիվ լեգենդներ ու զրույցներ:
Ահա այդ պատմություններից մի քանիսը:
«ԱՄԵՆԱՎԱՏ ԽԱՂԱՂՈՒԹՅՈՒՆԸ ԼԱՎ Է ԲԱՐԻ ԿՌՎԻՑ»
Սուվորովի ներկայությամբ մի անգամ խոսակցություն եղավ ռազմական գործողությունների մասին: Զրուցակիցներից մեկը, ցանկանալով շոյել Սուվորովի ինքնասիրությունը, ասաց.
– Ձերդ պայծառափայլությունը, ինչ խոսք, պատերազմի բուռն տենչ ունի…
– Ի սեր Աստծո, – առարկեց Սուվորովը, – Աստված հեռու պահի նման «մոլությունից»: Իմ նպատակն է պատերազմը հասցնել խաղաղության, այլ ոչ թե խախտել խաղաղությունը պատերազմի համար…
Ամենավատ խաղաղությունը լավ է բարի կռվից:
ԻՏԱԼԱԿԱՆ ԱՊՈՒՐ
Հաղթական մի մարտանցից հետո Իտալիայում զինվորները գետափին նստոտեցին երթադադարի: Մոտները, սակայն, չկար ո՛չ պաքսիմատ, ո՛չ էլ որեւէ այլ նպարեղեն: Խիստ քաղցած ու հոգնատանջ մարտիկները «հնարը» գտան. պայուսակներից հանեցին գդալներն ու սկսեցին ջուր կոնծել…
Այդ պահին անսպասելիորեն նրանց մոտեցավ Սուվորովն ու ասաց.
– Ողջու՜յն, տղանե՛ր: Այդ ի՞նչ եք անում:
– Իտալական ապուր ենք ուտում, Ձերդ պայծառափայլություն:
– Հրաշալի՜ է, – ասաց եւ ինքն էլ տեղավորվեց զինվորների կողքին:
Գետից «ախորժակով» մի քանի գդալ ջուր ըմպելուց հետո զորավարը բացականչեց.
– Փառավո՜ր ապուր էր, ուղղակի փառավո՜ր… Ահա ձեր ֆելդմարշալը նույնպես այժմ կուշտ է…
Իտալական «ճաշկերույթը» իսկապես ոգեւորեց վհատված զինվորներին:
«ՈՐՔԱ՞Ն ԿԼԻՆԻ ԱՅՍՏԵՂԻՑ ՄԻՆՉԵՎ ԵՐԿԻՆՔ»
Սուվորովը բնավ չէր սիրում, երբ նրա հարցերին պատասխանում էին՝ «Չեմ կարող իմանալ»: Նա տանել չէր կարողանում այդպիսի «չեմկարողիմանալությունը» եւ իր ենթականերից պահանջում էր ճշգրիտ եւ արագ պատասխաններ:
Մի անգամ զորավարն իր բարձրահասակ զինվորներից մեկին հարցրեց.
– Որքա՞ն կլինի այստեղից մինչեւ երկինք…
– Սուվորովյան երկու մարտանցում, – արագ-արագ պատասխանեց հնարագետ զինվորը:
Եվ Սուվորովը շատ գոհ մնաց այս պատասխանից:
ԶՈՐԱՎԱՐԻ ԽՆԴՐԱՆՔԸ
Բազմամարդ շքախմբով շրջապատված Եկատերինա 2-րդին մոտեցավ փոշու մեջ կորած Սուվորովը: Նա արագ թռավ ձիուց եւ կրկնակի խոնարհվեց:
– Ձեզ ինչո՞վ պարգեւատրեմ, – հարցրեց կայսրուհին:
– Ոչինչ հարկավոր չէ, տիրուհի՛, – ասաց նա, – տուր նրանց, ովքեր խնդրում են:
– Բայց ես ուզում եմ ձեզ պարգեւատրել, գեներա՛լ, կրկնեց Եկատերինան:
– Եթե այդպես է, տիրուհի՛, փրկիր եւ ողորմա՛, հրամայիր բնակարանիս համար վճարել տանտիրոջս:
ԳԱԼԻՔ ԹՌԻՉՔՆԵՐԻ ՀԵՌԱՆԿԱՐՈՎ
Եկատերինա 2-րդի հետ մի զբոսանքի ժամանակ, երբ նավակը նոր էր մոտեցել ափին, Սուվորովը ճարպկորեն թռավ ափ:
– Է՛հ, Ալեքսանդր Վասիլեւիչ, ա՜յ թե ինչ կտրիճն եք դուք:
– Ի՞նչ կտրիճ, տիրուհի՛, չէ՞ որ ասում են, թե ես իբր հաշմանդամ եմ:
– Հազիվ թե հաշմանդամ լինի նա, որ այդպիսի սալտո-մորտալե է կատարում, – ծիծաղեց տիրուհին:
-Սպասի՛ր, տիրուհի՛, մենք դեռ այսպես չենք թռչի Թուրքիայում:
ԱՌԱՆՑ ՇՌԱՅԼՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ
Եկատերինա 2-րդը մի շքեղ սամույրե մուշտակ ուղարկեց Սուվորովին, տանողին պատվիրելով հաղորդել, որ անպայման հագնի:
– Ինչպե՞ս, – զարմացավ նա, – զինվորին հաստիքով մուշտակ չի նախատեսված:
Պատրաստեց՝
Նիկոլայ ՇԱՀՆԱԶԱՐՅԱՆԸ
