Փետրվարի 28-ին Ադրբեջանում և Թուրքիայում նշում են «Ադրբեջանցիների ցեղասպանության օրը»: Ավելի քան երկու տասնամյակ ադրբեջանական քարոզչությունը ճգնում է համաշխարհային հանրությանը ապացուցել, համոզել, որ հայերը Խոջալուում (այժմ` Իվանյան) ադրբեջանցիների ցեղասպանություն են կազմակերպել։ Նպատակը մեկն է` հավասարության նշան դնել Սումգայիթում ու Բաքվում, Կիրովաբադում ու այլ բնակավայրերում ադրբեջանական հրոսակների՝ հայերի նկատմամբ կիրառած սպանդի, բռնությունների, տեղահանության միջև։ Ոգևորված սեփական մտքի փայլատակումներով,ադրբեջանցիներն ու թուրքերը ավելի առաջ գնացին` «ապացուցելով», որ այդպիսի բան եղել է նաև ոչ վաղ անցյալում` 1918-20 թվականներին, երբ հայերը Բաքվում ու Շուշիում կոտորեցին տասնյակ հազարավոր անմեղ ադրբեջանցիների…

Ասիական երկրներում տեղի ունեցող իրադարձությունները ցույց են տալիս, որ այնտեղի հասարակությունն ավելի հանդուրժողական է իշխանության դինաստիական փոխանցման նկատմամբ: Հիշեցնենք 2012թ. ընթացքում Ասիական մի քանի երկրներում իշխանության եկած նոր ղեկավարներին:

Հզոր ու մարտունակ է այն բանակը, որն օժտված է բարոյահոգեբանական բարձր հատկանիշներով, ունի գերազանց մարտական պատրաստականություն ու վայելում է հարազատ ժողովրդի սերն ու աջակցությունը։ Արցախում երբ խոսք է գնում հնարավոր պատերազմի մասին, բոլորից նույն բանն ես լսում՝ գնալու ենք կռվենք, բա ի՞նչ ենք անելու, կռիվը չի պրծել։ Էս ջահել զինվորներին հո չենք թողնելու մենակ, առանց մեզ ո՞նց կլինի… Զգում ես, որ «պաշտպանության բանակ»-ը հարաբերական հասկացողություն է։ Այստեղ բոլորն են իրենց հայրենիքի պաշտպան, զինվոր զգում, ու առաջին հերթին այդ միասնությունն է բազմապատկում բանակի մարտունակությունը։

Մարտունակության հիմնական գրավականը կարգապահությունն է, գիտակցված նվիրումը ծառայությանը, աշխատանքին։ Գաղտնիք չէ, որ բարոյակամային բարձր հատկանիշներով օժտված մարդն ի զորու է հաղթել իրենից շատ ուժեղ, բայց արժանիքներից զուրկ մարդուն։ Մենք Արցախյան պատերազմում հաղթեցինք մեր մարտիկների բարոյակամային բարձր հատկանիշների, գաղափարական համոզվածության ու նվիրվածության շնորհիվ։ Քանակով զիջում էինք հակառակորդին, բայց մեզ խեղդում էր հաղթելու ձգտումը և կռվելով, պաշտպանելով յուրացնում էինք գաղտնիքները։ Իհարկե, հեշտ չէր, ու շատերն իրենց ջահել կյանքը զոհեցին։ Բայց նրանց կորստյան ցավն ու կսկիծը մեզ այսօր ստիպում են չնահանջել, բաց չթողնել ձեռքբերումները։ Ու չշեղվելով ուղենշից` մենք ձգտում ենք միշտ բարձր պահել զինվորի ոգին։ Միասին սովորում ենք, միասին աշխատում ու հանգստանում։

Նոր սերունդը թերևս չպատկերացնի այն մեծ ուրախությունն ու ոգևորությունը, որ մենք մեր փոքրիկ ընկերախմբով ապրեցինք հեռավոր 1987թ. ձմռանը, երբ Ծաղկաձորի սպորտբազա տանող ճանապարհին ձյան մեջ խրված «Նիվա» մակնիշի մեքենայի մեջ տեսանք մեր կուռքին՝ Յուրի Վարդանյանին։ Այդ օրը երբեք չեմ մոռանա։ Եվ բոլորովին էլ կարևոր չէ, թե ինչպես մի քանի ընկերով, քրտնամխած օգնեցինք ձների միջից դուրս հանելու օլիմպիական չեմպիոնի մեքենան։ Կարևորն այն է, որ մենք երջանիկ էինք. նախ՝ մեզ բախտ էր վիճակվել մոտիկից տեսնելու լեգենդար մարզիկին, և որ գիտակցում էինք՝ այդ օրվա հուշը մեզ ուղեկցելու է մեր ամբողջ կյանքում։

«Խոստովանում եմ, որ ինձ համար տհաճ է գրել այս գրախոսությունը Նորման Սթոունի աշխատության մասին: Առաջին հերթին, որ այն իսկապես թույլ, իսկ որոշ դեպքերում բացահայտ կեղծ գիրք է, և երկրորդ, որ հեղինակը ժամանակին ինձ համար եղել է վառ, ոչ հասարակ և համակրելի պատմաբան: Նա կարողանում էր գնահատել փաստերը, փայլուն կերպով վերլուծել աղբյուրներն ու գրականությունը, Առաջին համաշխարհային պատերազմի ռուսական ռազմաճակատի վերաբերյալ նրա աշխատանքը երևույթ էր անգլալեզու գրականությունում:

Աքրամ Այլիսլին արժանի է, որ յուրաքանչյուր հայ իմանա նրա անունը: Ադրբեջանի ժողովրդական գրող, սցենարիստ և թատերագիր, Հեյդար Ալիևից «Փառքի շքանշան» ստացած վաստակաշատ մտավորական, որը կյանքի մայրամուտին` 75 տարեկանում, խիզախեց ճշմարտությունն ասելու հայ-ադրբեջանական հարաբերությունների մասին:
Այլիսլին բազմաթիվ հոդվածների, պատմվածքների, սցենարների եւ վեպերի հեղինակ է, 2005թ. ընտրվել է Ադրբեջանի խորհրդարանի պատգամավոր: Գրական ասպարեզ է մուտք գործել 1959թ. հրատարակած բանաստեղծությունների գրքույկով: