Ամեն ինչ` մեր խոսքերը, ծառերի խշշոցն ու գոմից դուրս եկած գառի մայունը` շշուկ էր, մրմունջ: Բոլորս անհանգիստ էինք, ես վեց տարեկան էի, և չէի ուզում շշուկով խոսել, գոռում էի թռչունների վրա, քար էի նետում հավերի կողմը կամ փայտով հարվածներ էի տեղում ծառերի բներին: Դա իմ աշխարհն էր` երաժշտությամբ լի, որով կարծես խլացնում էի անհանգիստ ծալվող մի բուռ սիրտս: Տան մեջ ամենքը մի բանով քարացնում էին անհանգստությունը: Պետք է հեռանայինք տնից. հայրս բահը խրում էր հողի մեջ, դուրս քաշած հողը բահի սայրով մանրացնում, փոշիացնում էր այնքան, մինչև մայրս գալիս ու որևէ հուսադրող բան էր շշնջում նրան, և նորից շշուկներ…

Փետրվարի 25-ին Երևանի քաղաքապետ Տարոն Մարգարյանը, պաշտպանության նախարարի առաջին տեղակալ Դավիթ Տոնոյանը, զինվորականներ, Արցախյան ազատամարտի մասնակիցներ, այդ թվում՝ Մասիսի «Զորավար Անդրանիկ» կամավորական ջոկատը, հասարակական կազմակերպությունների ներկայացուցիչներ, քաղաքացիներ, ուսանողներ և դպրոցականներ այցելեցին Եռաբլուր պանթեոն՝ ծաղկեպսակով ու խնկարկումով իրենց հարգանքի տուրքը մատուցելու Մեծ Հայի շիրիմին:

Արցախի երկրորդ պաշտպանականի մասին գրելիս իզուր չմտաբերեցի Ավետիք Իսահակյանի հայտնի «Ռազմակոչ» բանաստեղծության այս տողերը։ Մարտական հերթապահություն ստանձնող զինվորները երբեք չպետք է մոռանան, որ թշնամին նենգ է ու դավադիր։ Ադրբեջանի ղեկավարությունը բանակցային գործընթացի այս փուլում առաջնագիծը լցրել է դիպուկահարներով և այնտեղ մշտական լարվածություն ստեղծելով՝ ուզում է աշխարհին համոզել, որ պատերազմը դեռ շարունակվում է, ու իրենք կարող են ակտիվ ռազմական գործողություններով կրկին տիրել Ղարաբաղին։ Պարզ է, որ այս մարտավարությունը նրանց որևէ օգուտ չի տալու, չի ազդելու բանակցային գործընթացի վրա, մանավանդ, որ Արցախի բանակի հրամանատարության ձեռնարկած հակադիպուկահարային գործողությունները լուրջ արդյունք են տալիս։

ՊՆ քննչական ծառայության առանձնահատկություններից մեկն այն է, որ լինելով պաշտպանության նախարարության կազմում, նախաքննություն է իրականացնում միայն այն հանցագործությունների վերաբերյալ գործերով, որոնք կատարվել են զորամասի տարածքում կամ վերագրվում են ժամկետային զինվորական ծառայության զինծառայողներին կամ պաշտպանության բնագավառի պետական լիազոր մարմնում և կազմակերպություններում (որոնց բաժնետոմսերի կառավարման լիազորությունը հանձնված է պաշտպանության բնագավառի պետական լիազոր մարմնին) ծառայություն իրականացնող անձանց: ՊՆ կազմում գործելը չի կարող ազդել քրեական գործերի նախաքննության բազմակողմանիության, ամբողջականության և օբյեկտիվության վրա, սակայն կան որոշակի դժվարություններ՝ կապված աշխատանքների կազմակերպման հետ։

Փետրվարի 28-ին Ադրբեջանում և Թուրքիայում նշում են «Ադրբեջանցիների ցեղասպանության օրը»: Ավելի քան երկու տասնամյակ ադրբեջանական քարոզչությունը ճգնում է համաշխարհային հանրությանը ապացուցել, համոզել, որ հայերը Խոջալուում (այժմ` Իվանյան) ադրբեջանցիների ցեղասպանություն են կազմակերպել։ Նպատակը մեկն է` հավասարության նշան դնել Սումգայիթում ու Բաքվում, Կիրովաբադում ու այլ բնակավայրերում ադրբեջանական հրոսակների՝ հայերի նկատմամբ կիրառած սպանդի, բռնությունների, տեղահանության միջև։ Ոգևորված սեփական մտքի փայլատակումներով,ադրբեջանցիներն ու թուրքերը ավելի առաջ գնացին` «ապացուցելով», որ այդպիսի բան եղել է նաև ոչ վաղ անցյալում` 1918-20 թվականներին, երբ հայերը Բաքվում ու Շուշիում կոտորեցին տասնյակ հազարավոր անմեղ ադրբեջանցիների…

Ասիական երկրներում տեղի ունեցող իրադարձությունները ցույց են տալիս, որ այնտեղի հասարակությունն ավելի հանդուրժողական է իշխանության դինաստիական փոխանցման նկատմամբ: Հիշեցնենք 2012թ. ընթացքում Ասիական մի քանի երկրներում իշխանության եկած նոր ղեկավարներին:

Հզոր ու մարտունակ է այն բանակը, որն օժտված է բարոյահոգեբանական բարձր հատկանիշներով, ունի գերազանց մարտական պատրաստականություն ու վայելում է հարազատ ժողովրդի սերն ու աջակցությունը։ Արցախում երբ խոսք է գնում հնարավոր պատերազմի մասին, բոլորից նույն բանն ես լսում՝ գնալու ենք կռվենք, բա ի՞նչ ենք անելու, կռիվը չի պրծել։ Էս ջահել զինվորներին հո չենք թողնելու մենակ, առանց մեզ ո՞նց կլինի… Զգում ես, որ «պաշտպանության բանակ»-ը հարաբերական հասկացողություն է։ Այստեղ բոլորն են իրենց հայրենիքի պաշտպան, զինվոր զգում, ու առաջին հերթին այդ միասնությունն է բազմապատկում բանակի մարտունակությունը։