Արծրունիների հին նախարարական տոհմի շառավիղներից էր հայ հասարակական գործիչ, ազնվական Գեւորգ Արծրունին։ Ծնվել էր Վանում, 1771-ին, 1813-ին մշտական բնակություն հաստատել Թիֆլիսում, որտեղ եւ 1830-ին կնքեց իր մահկանացուն։ Մեծ հարստության տեր էր, առեւտրական, շինարարական, հասարակական լայն գործունեություն ծավալելով՝ միջոցներ տրամադրեց Թիֆլիսի Ներսիսյան դպրոցի կառուցմանը, 1819-ին Ամստերդամում գնեց հայկական տպարան եւ նվիրեց Ներսիսյան դպրոցին։

Մադաթովի մտահղացումը պսակվեց լիակատար հաջողությամբ. խուճապի մատնված թշնամին սկսեց անկանոն նահանջել, ինչը շուտով վերածվեց բացահայտ փախուստի: Առաջինը մարտադաշտից ճողոպրեց Մեհմեդ Միրզան` լքելով շահի ընտրյալ ջոկատը` գվարդիան, որը գլխովին ջախջախվեց: Ռուսական զորքերը տիրացան նաև մեծաքանակ ռազմավարի` մի քանի հրանոթ, շուրջ 2000 հրացան, անհամար քանակությամբ զինամթերք և պարեն:
Այս փայլուն հաղթանակի համար հայազգի զորավարը պարգևատրվեց ադամանդակուռ սրով` «Քաջության համար» մակագրությամբ:

Ռուսական զորախմբի մերձենալուն պես բաշիբոզուկների առաջապահ ջոկատը մարտի չբռնվեց, այլ արագորեն նահանջեց դեպի Բայանդուր: Իշխան Օրբելիանին, առանց նախազգուշական միջոցներ ձեռք առնելու, նետվեց հետապնդելու թշնամուն: Բայանդուրի մերձակայքում ռուսական զորախումբն անսպասելիորեն ընկավ գյուղի շրջակա բարձունքների վրա դիրքավորված թշնամու հրետանային ուժգին կրակի տակ, որին հաջորդեց թուրքական մեծաքանակ ուժերի հարձակումը: Սակայն Օրբելիանու զորքերը կարողացան դիմակայել թվաքանակով շուրջ վեց անգամ գերակշռող թշնամու հզոր ճնշմանը և չընկրկեցին:

Հայոց աշխարհիկ համայնքը Երուսաղեմում առաջացել է 7-րդ դարում։ Հիմնականում կազմված էր վաճառականներից և արհեստավորներից։ Նրանք բնակվել են Սիոն թաղամասում, Հայկական կոչված փողոցում։ Ի դեպ, Պետրոս Առաջինի ոսկե խաչը հենց Երուսաղեմի հայ ոսկերիչների ձեռքի գործն է։

Եվրոպայի համալսարաններում կրթություն ստացած հայ շատ բժիշկներ ծառայել են օսմանյան բանակում։ Նրանցից շատերը կայսրությանը մատուցած ծառայությունների համար արժանացել են փաշայի եւ բեյի տիտղոսների։ Նրանցից էր Գաբրիել փաշա Սեւանը (1822-1900թթ.), որ օսմանյան ռազմածովային նավատորմի առաջին հայ զինվորական բժիշկն էր։

Ամերիկահայ ախտաբան, բժիշկ Ջեք Գեւորգյանը քարոզում էր էվթանազիա (լավ մահ, հեշտ մահ), այսինքն` անբուժելի հիվանդ մարդուն ցավից ազատելու համար կյանքից զրկել։ Նա ստեղծեց այսպես կոչված «ինքնասպանության մեքենան» (մերսիտրոն), որն անալգետիկների եւ թունավոր դեղահաբերի մահացու չափաբաժին է ներարկում այլ միջոցներով սեփական կյանքին վերջ տալու ոչ ունակ հիվանդներին։ Մերսիտրոնից օգտվել է ավելի քան 130 մարդ։

1241թ. Կիլիկյան Հայաստանի մայրաքաղաք Սիսում հիմնադրվել է մի հիվանդանոց, որտեղ առանց ազգային ու դասային խտրականության բուժվում էին բոլորը՝ շինականն ու զորականը, արհեստավորն ու արքունականը։ Հիվանդանոցի հիմնադիրն էր Կիլիկիայի հայոց թագուհի, Լեւոն Բ Մեծագործ արքայի դուստրը՝ Զապելը (1215-1252)։ Նա անձամբ իր զավակների հետ խնամում էր հիվանդներին։ Այս հիվանդանոցը գոյատեւել է 134 տարի, մինչեւ 1375թ. ապրիլի 20-ը, երբ Սիսն ընկնում է, եւ կործանվում է Կիլիկիայի հայկական թագավորությունը։