Language:

  • Հայերեն
  • Русский
  • English

Պատմության էջերից

ԹՈՒՐՔԻ ՀԱՅ ԱՂՋԻԿԸ

Թուրքերի լեգենդար հերոսուհի Սաբիհա Գյոքչեն (1913-2001) աշխարհի հայտնի 20 օդաչուներից մեկն է, առաջին կին ռազմական օդաչուն։ Վարել է 22 տարբեր մոդելի ինքնաթիռներ, ավելի քան 8000 ժամ երկնքում և 32 մարտական թռիչք։ Նրա անունով է կոչվում Անկարայի օդանավակայանը։
Թուրքերի առաջին կին օդաչու Սաբիհա Գյոքչեի մանկության մասին տեղեկությունները ժլատ են, մշուշոտ։ Ծնվել է 1913թ. մարտի 22-ին, Բուրսայում։ Վաղ տարիքում որբացել է։ 1925թ. Բուրսա ժամանած Քեմալ Աթաթուրքը, որը սիրում էր այցելել բարեգործական հաստատություններ, զրուցել խեղճերի ու դժբախտների հետ, նմանատիպ այցերից մեկի ժամանակ լսելով փոքրիկ Սաբիհայի տխուր պատմությունը, որդեգրում է նրան և տանում Անկարա։

Քաղաքական գործիչներն էլ մեզ պես մահկանացուներ են, և մարդկային ոչ մի բան խորթ չէ նրանց: Նույնիսկ տարօրինակությունները: Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների նախագահներից շատերը ևս աչքի են ընկել ինքնատիպ բնավորությամբ և պահվածքով:

20-րդ դարի սկզբում ռադիոտեխնիկական սարքեր թողարկող ընկերությունները կատաղի պայքար էին մղում առևտրական նավատորմում գերիշխելու համար։ «Մարկոնի» անգլո-իտալական բաժնետիրական ընկերությունը երկու երկրների կառավարություններին էլ պարտադրել էր իր կողմից թողարկվող ընդունիչ-հաղորդիչ սարքավորումները։ Ընդ որում՝ ընկերությունը խստորեն արգելել էր իր ռադիոհեռագրիչներին կապի մեջ մտնել այն նավերի հետ, որոնց վրա տեղադրված էին ուրիշ ընկերությունների նմանատիպ սարքավորումներ։ Նույնիսկ այն դեպքում, եթե աղետի ենթարկված նավերը շտապ օգնություն կխնդրեին։

Ֆրանսիացի հայտնի սրախոս Լարոշֆուկոն մի առիթով ասել է. «Մեծ մարդկանց թերություններն էլ մեծ են լինում»։ Անվանիներից շատերի մասին ողջ աշխարհն է խոսում, իսկ նրանց թերությունների, տարօրինակությունների, «գժությունների» և երբեմն զարմանալի արարքների վրա պարզապես աչք են փակում` համարելով այդ մարդկանց հանճարեղության հակադարձ կողմը:

«ԱՆՀԱՅՏ» ՀՈՎՍԵՓ ԲԴԵՇԽՅԱՆԸ

Առաջին մարզադաշտերը (ստադիոնները) ստեղծվել են Հին Հունաստանում (մ.թ.ա. 7-րդ դար), Աթենքում (մ.թ.ա. 4-րդ դար)։
Մարզադաշտեր գործել են նաեւ հին եւ միջնադարյան Հայաստանում՝ Բագավանում, Վանում, Դվինում, Հերում, Անիում, Զարեհավանում եւ այլուր։ Հայերը դրանք կոչել են նաեւ ասպարեզ (մրցասպարեզ)։
Հին հայկական մարզադաշտերը, ըստ մատենագրական տեղեկությունների, կառուցվել են առանձին՝ բաց հրապարակների ձեւով եւ օգտագործվել ինչպես մարզական մրցումներ, այնպես էլ զորավարժություններ անցկացնելու նպատակով։

Խունացած լուսանկարում Գեղամն է իր մարտական ընկերների և ադրբեջանցի 6 գերիների հետ։ Գերիները հայացքները խոնարհել են։ Լուսանկարչական խցիկին են նայում միայն մեր տղաները՝ հաղթանակած, երկար մորուքներով, բոցավառ աչքերով։ Լուսանկարը ծոցագրպանից հանելով՝ Գեղամ Աբրահամյանը պատմում է.

ՀԱՅՔ

Առաջին հայերը Ֆիլիպինյան կղզիներում հայտնվել են դեռեւս 16□րդ դարի առաջին կեսին։ Հիմնականում եղել են վաճառականներ՝ իրենց գործակիցներով։
1571թ. Ֆիլիպինյան կղզիները գաղութացվեցին իսպանացիների կողմից, եւ այդ ժամանակից սկսած՝ հայ վաճառականության հոսքն այնտեղ զգալիորեն ուժեղանում է։ Պատճառը հայերին տրվող արտոնություններն էին։
Հետաքրքիր է հետեւյալ փաստը. կայսերական հրամանով՝ բոլոր օտարազգիներին խստիվ արգելված էր մուտք գործել Ֆիլիպիններ, բացի հայերից։ Ավելին, նրանք ոչ միայն ունեին ազատ ելումուտի իրավունք, այլեւ հովանավորվում էին տեղական իշխանության կողմից։ Այստեղ էլ կար ծանրակշիռ պատճառ՝ հայերը լավ, ազնիվ վաճառականներ էին, եւ նրանցից միայն շահ կարելի էր սպասել։