Հայրենական Մեծ պատերազմն սկսվելու հաջորդ օրը՝ հունիսի 23-ին, Լեռնային Ղարաբաղում եւ Հյուսիսային Արցախում անցկացվեց ընդհանուր զորահավաք: Մինչեւ 1941թ. սեպտեմբերը զորահավաքային պլանները ԼՂԻՄ-ում արդեն գերակատարված էին` պահեստի հրամանատարական կազմինը` 105%-ով, միջին հրամանատարական կազմինը` 111%-ով, շարքային կազմինը` 120%-ով:
Լեռնային Ղարաբաղի ինքնավար մարզի հայերը առաջին հերթին համալրեցին 402-րդ հրաձգային դիվիզիայի շարքերը, որը կազմավորվեց Ստեփանակերտում` ԽՍՀՄ Պաշտպանության պետական կոմիտեի 1941թ. օգոստոսի 9-ի N 459 որոշմամբ:

ՀՀ ՊՆ Մոնթե Մելքոնյանի անվան ռազմամարզական վարժարանի եւ Երեւանի Վ. Բրյուսովի անվան պետական լեզվաբանական համալսարանի միջեւ համագործակցությունն ու բարեկամությունը խոր արմատներ ունեն: Վարժարանի սաները բազմիցս այցելել են համալսարան, մասնակցել տարաբնույթ մշակութային, հայրենասիրական ուղղվածությամբ միջոցառումների, հանդիպել մեր մշակույթի անվանի ներկայացուցիչներին, ոգեշնչվել նրանց ելույթներով: Մայիսի 4-ին այդ համագործակցության հերթական դրսեւորումն էր, այս անգամ հյուրընկալողի դերում վարժարանն էր:

Մայիսի 8-ին Ազգային պատկերասրահում բացվեց «Զինադադար» լուսանկարչական ցուցահանդեսը` նվիրված Շուշիի ազատագրմանը եւ ԼՂՀ հռչակման 20-րդ տարեդարձին: Նախագծի հեղինակներն են Աննա Խաչատրյանը եւ լուսանկարիչ Վիգեն Մնոյանը: Նախագիծն իրականացվել է պաշտպանության նախարար Սեյրան Օհանյանի աջակցությամբ: Ցուցասրահում ներկայացված են Արցախյան ազատամարտի մասնակիցների լուսանկարները: Պարզ, անմիջական միջավայրում ստեղծված պատկերներից մեզ են նայում մարդիկ, որոնց ջանքերի շնորհիվ կերտվեց ընդհանուր հաղթանակը:

Մայիսի 6-ին Երեւանի Ավետիք Իսահակյանի անվան կենտրոնական գրադարանում անցկացվեց միջոցառում` նվիրված գրող, հրապարակախոս Տիգրան Պետրոսյանցի ծննդյան 60-րդ տարեդարձին: Տիգրան Պետրոսյանցը իրադարձություններով լի կյանք է ապրել, իր որդիների հետ միասին մասնակցել է Արցախյան պատերազմին, երկար տարիներ ծառայել է ՊՆ համակարգում: Այժմ էլ ստանձնել է Խ. Աբովյանի անվան պետական մանկավարժական համալսարանի գրադարանի ղեկավարի պատասխանատու գործը:

Բավական էր՝ Վրաստանի պաշտպանության նախարար Բաչո Ախալայան այցելի Հայաստան, որպեսզի Ադրբեջանը սպառնալիքներ հնչեցնի Վրաստանի հասցեին: «Հայերի հետ եղբայրանալու` վրացական նոր քաղաքականության շարժառիթներն անհասկանալի են եւ զարմանալի»,- մայիսի 4-ին հայտարարեց ադրբեջանցի «քաղաքագետ» Մուբարիզ Ահմեդօղլուն, որը ցավագին է ընդունել վրացի նախարարի առաջարկությունը հայ գործընկերներին: Հիշեցնենք, որ խոսքը լեռնային հրաձիգների պատրաստման Սաչխեթիի դպրոցում հայ զինծառայողներին ուսուցանելու մասին է:

Ստացվեց այնպես, որ Ստեփանակերտում լինելուս մեկ շաբաթվա ընթացքում կատարվեցին իրադարձություններ, որոնք կարող են արմատապես փոխել արցախյան հիմնախնդրի կարգավորման շուրջ բանակցությունների ընթացքը: Ես նկատի ունեմ ոչ թե ԱՄՆ ու Եվրոպայի բարձրաստիճան անձանց այցելությունները տարածաշրջան, այլ լկտի պահվածքը ադրբեջանցի ասկյարների, որոնք դիպուկահար կրակով սպանեցին ԼՂՀ պաշտպանության բանակի երեք մարտիկների:

Ես ջանում էի արդարացում գտնել՝ փորփրելով պատմության դասագրքերը, որովհետեւ պարտության բեռը ծանր էր ու ամոթալի։ Որովհետեւ անհնար էր ուղեղից քերել, անհնար էր ազատվել իրար հաջորդող հարցերի տարափից։ «Ինչո՞ւ չկարողացանք պաշտպանել ինքներս մեզ»։ «Ինչո՞ւ չկարողացանք փրկել թուրքի յաթաղանից մեր մանուկներին ու կանանց, ծերերին ու անզեն մարդկանց»։ «Ինչո՞ւ մորթվեցինք մատաղացու գառան պես՝ մեկ միլիոն ու կես։ Երկու միլիոն»։ «Ինչո՞ւ չպահեցինք երկիրը։ Ինչո՞ւ մեր հողերը տվեցինք թուրքին։