Պատմության էջերից
Այս իրապատումները շարադրել ենք ռուսական «Մեգապոլիս-Էքսպրես» թերթի թղթակից Անդրեյ Պրալնիկովի ռեպորտաժների հիման վրա: Ա.Պրալնիկովը 1991-1992 թթ. մի քանի անգամ այցելել է Լեռնային Ղարաբաղ:
Քաղաքական լուրջ ճգնաժամի պայմաններում 1918 թ. փետրվարի 10-ին Թիֆլիսում Անդրկովկասի պետական իշխանության մարմնի՝ Սեյմի կազմավորումը պայմանավորված էր տարածաշրջանի քաղաքական կուսակցությունների միջև տարաձայնություններով և հասունացող թուրքական հարձակման վտանգով։ Անդրկովկասյան սեյմը, վրաց մենշևիկների և մուսուլմանների մեծամասնության ճնշման տակ, 1918 թ. ապրիլի 9-ին հայտարարեց Անդրկովկասի՝ Ռուսաստանից անջատման և երկրամասի անկախության մասին՝ կատարելով թուրքերի պահանջը: Ստեղծվեց Անդրկովկասի Դեմոկրատական Ֆեդերատիվ Հանրապետությունը: Այդ որոշումն ավելի արձակեց թուրք կառավարիչների և զինվորականության ձեռքերը:
Ամեն տարի գարնանը երփներանգ ծաղիկների շորերն են հագնում Հայոց աշխարհի լեռներն ու դաշտերը. չոր ու մրսած մերկությունը ծածկվում է տաք հանդերձներով:
Ես կանգնած եմ կարմիր դագաղի կողքին, դագաղի մեջ 94 տարեկան ակնոցավոր մի պառավ է պառկած, ում «տրիումֆն» ու հանճարը կայացել է, երբ նա Լենինի մասին չորս հաստափոր գիրք է գրել։ Ես ուսանող եմ, 1982 թիվն է…
Անուրանալի են հայ ժողովրդի զավակների մեծ ներդրումը, անձնվիրությունն ու քաջագործությունները Հայրենական մեծ պատերազմի տարիներին։Նրանց շարքերում էին նաև մեր մանկավարժները, որոնք պայքարի աննկուն ու անձնազոհ մարտիկներ դարձան։