1992-1996 թվականներին ավիացիայի վարչության պետ, պահեստի գնդապետ Ալեքսանդր Աբրահամյանը 1977-ին ավարտել էր օդաչուական բարձրագույն զինվորական ուսումնարանը, ապա Լենինի անվան ռազմաքաղաքական ակադեմիան (երկուսն էլ ոսկե մեդալով, ինչպես եւ 2003-ին ավարտեց ՌԴ ԶՈՒ գլխավոր շտաբի ակադեմիան), կարճ ժամանակում դարձել էսկադրիլիայի հրամանատար եւ առաջին կարգի օդաչու, ապա նշանակվել հեռավոր թռիչքի ՄԻԳ-31 ինքնաթիռների՝ ԽՍՀՄ-ում երկու գնդերից մեկի հրամանատար: Այդ զորամասն ընդգրկված էր Խորհրդային Միության պետական սահմանի հեռավորարեւելյան հատվածի պաշտպանությունում.
«Երբ նշանակվեցի վարչության պետ, ամբողջ սպառազինությունը մի քանի ռադիոկայանք էր ու մի քանի զորային ՀՕՊ միջոց, որոնք նախկին խորհրդային բանակից գնդապետ Սերգեյ Գուրոկյանն էր ընդունել, նա էլ ավիացիայի եւ հակաօդային պաշտպանության դեռ միացյալ վարչությունում ՀՕՊ բաժնի պետն էր:

1992-ի ապրիլի 26-ին նորաստեղծ ինժեներական ծառայության ղեկավարումը վստահվեց 7-րդ բանակի Երեւանի դիվիզիայի ինժեներական ծառայության նախկին պետ, ռազմաինժեներական ակադեմիայի շրջանավարտ, պահեստի գնդապետ Աշոտ Մարդանյանին: Գնդապետը 91-ի մայիսին ընդգրկվել էր ՀՀ կառավարությանն առընթեր նորաստեղծ պաշտպանության կոմիտեի կազմում, Տավուշում եւ Իջեւանում ինքնաշեն ականների արտադրություն կազմակերպել, իսկ 91-ին, չունենալով նորմալ ականորսիչներ, ականազերծել Իջեւանում հենակետերի վերածված Բարխուդարլու եւ Սայֆալլու գյուղերի տարածքները, որտեղ շուրջ հարյուր պլաստմասայե իրանով ականների գրագետ դասավորությունը հուշում էր դրանց վարձկան սպաների ձեռքով տեղադրված լինելու մասին:

Խորհրդային Միության (ԽՄ) օրենքներով նրա կազմում եղած հանրապետությունները իրավունք չունեին ունենալու սեփական զինված ուժեր (ԶՈՒ)։ Արցախում ազգային-ազատագրական պայքարը օրակարգ մտցրեց այդ խնդիրը, որի լուծումն իրականացավ քայլ առ քայլ։
1. 1990թ. մայիսի 5-ին Խորհրդային Հայաստանի Գերագույն խորհուրդը (ԽՀԳԽ) ընդունեց որոշում՝ պաշտպանության խորհրդի (ՊԽ) ստեղծման մասին, որի խնդիրն էր ծրագրել սահմանների պաշտպանության միջոցառումներ։
2. ԽՀԳԽ 1990թ. հունիսի 2-ին ընդունեց որոշում, որով ՊԽ-ին հանձնարարվեց առաջարկություններ նախապատրաստել՝ Գերագույն խորհրդի հերթական նիստում քննարկելու համար։

Հայրենական մեծ պատերազմի տարիներին շրջանից ռազմաճակատ է մեկնել 7180 հոգի, որոնցից զոհվել եւ անհետ կորել են 3207-ը:
Չնայած իրենց ծայրահեղ նեղ վիճակին, շրջանի բնակչությունը մեծապես օգնել է ռազմաճակատին: Մանկավարժներն իրենց աշխատավարձի 40-45 տոկոսն ամեն ամիս փոխանցել են պաշտպանության ֆոնդին: Գեղհովիտցի Հարություն Մարտիրոսյանն իր միջոցներով գնել եւ բանակին է նվիրել մեկ տանկ: Տանկային շարասյան կառուցման համար 20 հազար ռուբլի է տվել սառնաղբյուրցի Անդրանիկ Մանուկյանը:

Արդեն 17 տարի, ոսկեդեղին աշնան գուցե պայծառ ու արեւոտ, գուցե մառախլապատ մի օր, շարահրապարակ են դուրս բերվում մարտական դրոշները, նվագում զինվորական նվագախմբերը, եւ ողջ երկիրը շնորհավորում ու պատվում է հրետանավորներին:
Հոկտեմբերի 19-ը Հայաստանի Հանրապետության զինված ուժերի հրթիռային զորքերի ու հրետանու օր հայտարարելու հրամանն այն ժամանակ պաշտպանության նախարար Սերժ Սարգսյանը ստորագրեց 1993-ի հաղթական աշնանը:

Դեկտեմբերի 28-ին զորամասի հրամանատարի՝ Սերժ Կարապետյանի աշխատասենյակում սուրճ էինք խմում, ու պիտի մեկնեինք դիրքեր, և կարծում էի, թե երեկոյան հանգիստ կհասցնենք նշել ծննդյանս օրը, բայց տեղեկություն ստացվեց, թե Յանշաղն ու Չափլին հանձնել են: Թվաց՝ անհաջող կատակ է, շուտով լուրը հաստատվեց… Կապվեցի ռազմաբժշկական վարչություն, զեկուցեցի, որ մեկնում եմ ճեղքված ճակատ և չհասցրի էլ հանդիպել վարչության գլխավոր վիրաբույժ Վահան Կիրակոսյանի հետ, ով ուժեղացված խմբի երկու անեսթեզիոլոգի հետ եկավ Վարդենիսի հոսպիտալում ինձ փոխարինելու:

Սյունյաց լեռնաշխարհում` Զանգեզուրում, կա մի լայնարձակ տարածություն` ծածկված խիտ անտառներով. Կովսականն է: Այս տարածքը այժմ կիսված է, և զգալի մասն այսօր Ադրբեջանի տիրապետության տակ է: Կովսականի այն մասում, որն այժմ գտնվում է Հայաստանի Հանրապետության տարածքում, կան մի քանի խոշոր գյուղեր` Սրաշեն, Շիկահող, Շիշկերտ, Ծավ, Հանդ: Այս բոլոր գյուղերը Արցախյան ազատամարտի ընթացքում անմիջականորեն ներգրավվել են մարտական գործողություններին: