Զինվորական մեքենան կանգ է առնում Բերդավանի խաղողի այգիներից մեկում: Հայացքս թափառում է փոքրիկ այգում, նայում եմ կանոնավոր շարքեր կազմած վազերին, իրար վրա դարսված արկղերին, որ պռնկեպռունկ լցված են արևի գույն ունեցող խաղողով, բերքը խնամքով քաղող երիտասարդ կնոջը, մեքենայի թափքում հերթական դույլը դատարկող տղամարդուն, և վտանգը մի տեսակ անիրական է թվում…

ՀՀ ՊՆ Վ. Սարգսյանի անվան ռազմական ինստիտուտում ամուր հիմքերի վրա է Ռազմական ինստիտուտ-դպրոց համագործակցությունը: Երիտասարդ սերնդի ռազմահայրենասիրական դաստիարակությանը նպաստելու համար Ռազմական ինստիտուտում հաճախակի կազմակերպվում են «Նախնական զինվորական պատրաստություն» առարկայի ծրագրով նախատեսված պարապմունքներ, մրցումներ, օլիմպիադաներ և այլ միջոցառումներ: Միջոցառումների անբաժանելի մասն են էքսկուրսիաները, որոնց ընթացքում աշակերտները ծանոթանում են կուրսանտների առօրյային ու կենցաղին, վարժասարքերին ու ուսումնական զենքերին, Ռազմական ինստիտուտում անցկացրած մի քանի ժամվա ընթացքում պատկերացում կազմում, թե ինչպես է կոփվում ու մասնագիտանում հայոց բանակի ապագա սպան:

Մարշալ Արմենակ Խանփերյանցի անվան ռազմաավիացիոն ինստիտուտի համապատասխան դասընթացն ավարտելուց հետո ես եւ իմ համակուրսեցի Ձյունիկ Ավեյանը ծառայության անցանք ՀՕՊ զորքերում:
Սրտի թրթիռով էի սպասում այն օրվան, երբ որպես սպա ոտք կդնեմ զորամաս եւ իրականացած կհամարեմ իմ վաղեմի երազանքը: Մտերիմներիցս ոմանք խորհուրդ էին տալիս՝ քանի դեռ ուշ չէ հրաժարվել ծառայությունից` ասելով, որ այն աղջկա գործ չէ: Սակայն ես մտածում էի, որ հենց իմ գործն է, այն էլ՝ սիրած, երազած: Համարձակ ու ինքնավստահ ծառայության անցա: Կարեւորը ծառայության առաջին օրն էր: Իսկ այդ օրը հրաշալի սկսվեց: Հրամանատարական կազմը մեզ շատ ջերմ ընդունեց: Այդ պահին ես աշխարհի ամենաերջանիկ մարդն էի:

Զինվորներն, օրինակ, հաճախ են մտածում և անգամ այստեղ-այնտեղ խոսում «կորցրած տարիների» մասին, իսկ իրականում դրանք անգնահատելի ձեռքբերում են, որը միայն հինգ, տասը տարի հետո կզգան: Ուղղակի պետք է փորձել շատ լավ ծառայել, բանակից վերցնել առավելագույնը, որ կարելի է ստանալ և այն ամենը, ինչ կարող ես տալ: Եթե տանկիստ ես, լավ տանկ վարել սովորի՛ր, եթե հերթապահ ես, դիրքդ ամուր պահի՛ր: Եթե բանակային կյանքում կարողացել ես լեզու գտնել բոլորի հետ, հետագայում, եթե, ասենք, գործարար էլ լինես, շատ ավելի լավ կկարողանաս կառավարել: Այսինքն՝ իրականում օգուտը շատ ավելին է, քան կորուստը:

…Մենք ինչո՞ւ Ստալինին չդատապարտեցինք: Պատասխանեմ… Որպեսզի Ստալինին դատապարտեինք, պետք է նախ դատապարտեինք մեր հարազատներին, բարեկամներին: Ամենամոտիկ մարդկանց: Իմ ընտանիքի մասին պատմեմ… Հայրիկին բանտարկեցին երեսունյոթին. փառք Աստծու, նա վերադարձավ, բայց տասը տարի նստեց: Վերադարձավ ու շատ էր ուզում ապրել… Ինքն էլ էր զարմանում, որ այդքան բան տեսնելուց հետո դեռ ապրել է ուզում… Ոչ բոլորի հետ է այդպես պատահում… Իմ սերունդը մեծացավ ճամբարներից կամ պատերազմից վերադարձած հայրիկների հետ: Բնականաբար, նրանք բռնությունից բացի ուրիշ բանի մասին չէին կարող մեզ պատմել:

1993 թվականի հունվարի 22-ին, թե 23-ին էր… Ադրբեջանական երկու ուղղաթիռներ հայտնվեցին օդում եւ կրակ բացեցին եկեղեցու ուղղությամբ. մտածում էին՝ եկեղեցում պետք է պատսպարված լինենք… Գմբեթից դղրդյունով ընկավ փշրվեց հսկա խաչը, վնասվեցին եկեղեցու պատերը… Հաջորդ օրը մտանք «Երից մանկունք» եկեղեցի: Մեր՝ հատուկ նշանակության ջոկատի հրամանատար Շահեն Մեղրյանը նայեց ու ասաց. «Պետք է վերականգնենք եկեղեցու խաչը»: Եվ բոլորս միասին ուխտեցինք, որ կտեղադրենք ընկած խաչը: Հետո Մեղրյանի հրամանով մեկնեցինք հետախուզության՝ դեպի Սարսանգի ջրամբար… Մեկնելուց առաջ էլ ես լուսանկարեցի տղաներին:

Սիրում եմ զինվորներիս հետ դիրքեր բարձրանալ: Չկա ավելի գեղեցիկ բան, քան հրամանատարի ու զինվորի կեսգիշերային զրույցը Բարձունքին, որտեղից հայրենիքիդ սահմանն է սկսվում` առջեւում թշնամին, թիկունքում` երկրիդ շնչառությունը: Բարձունքին դու ավելի ուժեղ ես, քան սեփական կյանքդ: Դու մահից ուժեղ ես: