Language:

  • Հայերեն
  • Русский
  • English

#15 (880) 20.04.2011 – 27.04.2011

ԿՌՈՒՆԿ, ՈՒՍՏԻ՞ ԿՈՒԳԱՍ...

-Մեր ու թշնամու միջեւ ականապատ դաշտ էր։ Խորը աշուն էր՝ մառախուղ ու անձրեւ… Մեկ-մեկ երկինքը բացում էր դեմքը, ու կարոտով նայում էինք աշնան արեւի թույլ շողերին, փորձում ջերմանալ… Ոտքից-գլուխ թրջվել էինք, արդեն երկրորդ օրն էր՝ քաղցած էինք, եւ վաղ առավոտից նորից սկսված մարտը այդ ամենը մոռացության էր տվել։ Թշնամու կողմից կրակե կարկուտ էր թափվում, փորձում էին թեւերից ճեղքել պաշտպանությունը։ Օրն արդեն թեքվում էր մայրամուտ, երբ դադարեց մարտը։ Զգացվում էր՝ թշնամին նույնպես հոգնած էր, քաղցած։

ՄԻ ԲԱՐՁԻ ԾԵՐԱՆԱՔ

Սիրանուշ մայրն էլի որդիներ ուներ, որոնք ամուսնացել, տունուտեղ էին դրել եւ ապրում էին ծննդավայրից հեռու: Ծնողների հետ մնացել էր կրտսեր որդին՝ Տիգրանը, որի «ականջը արդեն պիտի կտրեին»: Երբ սկսվեց պատերազմը, տղան դարձավ ազատամարտիկ: Տուն էր գալիս կարճ ժամանակով. մայրը հազիվ հասցնում էր վառարանին ջուրը տաքացնել, շորերը լվանալ, լողացնել, ու մեկ էլ. «Մամ ջան, վաղը գնալու եմ»: Ուզում էր համոզել, խոսել ամուսնությունից, սակայն չէր «ղմիշում» արթնացնել հոգնած քուն մտած իր որդուն: Ու այսպես նորից ճանապարհում էր որդուն ռազմի դաշտ ու զօրուգիշեր աղոթում նրա վերադարձի համար:

ՍՈՒՐԲ ՀԱՐՈՒԹՅՈՒՆ ԿԱՄ  ԶԱՏԻԿ

Քրիստոսի հրաշափառ Հարությունը մարդկության պատմության ամենակարեւոր ու առանցքային իրադարձությունն է: Քրիստոսի Հարությունը մանրամասն նկարագրված է չորս Ավետարաններում (Մատթ., ԻԸ, 1-20, Մարկ., ԺԶ, 1-18, Ղուկ., ԻԴ, 1-49, Հովհ., Ի, 1-29): Ուրբաթ երեկոյան, երբ Քրիստոսի մարմինը դրվեց գերեզման, խավարն արդեն տիրապետող էր դարձել: Խավար էր նաեւ մարդկանց հոգիներում` Քրիստոսի աշակերտների ու հետեւորդների, որոնք տրտում եւ հուսաբեկ, շփոթված ու իրարամերժ զգացումներով ցրվել էին: Հակապատկերն է կիրակի առավոտը, երբ յուղաբեր կանայք գնում են Քրիստոսի մարմինը օծելու եւ խնկարկելու: Եվ գտնում են վեմը մի կողմ գլորված եւ գերեզմանը` դատարկ:

ՄԻՋԱԴԵՊ` ԵԴԵՍԻԱՅԻ ԿՈՏՈՐԱԾԻՑ

«Հայկական կոտորածի տարին Ուրֆա էի գնացել մի թուրքի հետ որոշ գործեր կարգավորելու համար, որին Աբդուլլա եմ անվանելու, եւ որը, երկար ժամանակ ճշտապահ լինելուց հետո, արդեն մի քանի ամիս չէր պատասխանում վաճառատան նամակներին:
Քաղաքի մեջ արդեն իսկ ջարդը վերջացել էր: Թե՛ թուրքական, թե՛ եվրոպական լրագրերը լուրեր էին հաղորդում, որ խաղաղությունը վերահաստատված է: Բացի այդ` բացառվում էր երկրորդ ջարդի հավանականությունը: Բեյրութից դեռ չմեկնած, տեսակցելով հյուպատոսի հետ, ապահովություն ստացա, թե այլեւս վախենալու առիթ չկա:

ՀԱՍԿԱՆԱԼ ԹՈՒՐՔԻՆ

1915 թվականից հետո ամեն հայ կյանքում գոնե մեկ անգամ փորձում է հասկանալ, թե ի՞նչ կատարվեց եւ ինչո՞ւ: Իսկ քանի որ դա հնարավոր չէ միանգամից, պատասխան գտնելը հաճախ կյանքի գործ է դառնում: Եւ նույնիսկ ոչ թե մի կյանքի, այլ` սերունդների:
Թվում է, թե ցեղասպանության պատճառների մասին արդեն շատ բան է հայտնի: Ստվարածավալ գրականության մեջ քննության են առնվում երեւույթի հիմնականում քաղաքական ու տնտեսական պատճառները: Մինչդեռ գլխավոր խնդիրը ցեղասպանություն իրագործողների հոգեբանությունը հասկանալն է, քանզի քաղաքական ու տնտեսական շահի համար կարելի է սպանել, բայց սպանությունը ՀԱՃՈՒՅՔԻ վերածելը արդեն բացատրություն է պահանջում:

ՀԱՅԱՍՏԱՆԸ՝ ԽԱՂԱՂՈՒԹՅԱՆ ՈՒ ԲԱՐՕՐՈՒԹՅԱՆ ԿԵՆՏՐՈՆ

Հայերի նվիրյալ բարեկամների շարքում, անշուշտ, պետք է հիշատակել նաեւ անգլիացի քաղաքական գործիչ Արթուր Սայմոնդսի անունը։ Հայկական հարցով նա սկսեց հետաքրքրվել դեռեւս 19-րդ դարի 90-ական թվականներին՝ թուրք բարբարոսների կողմից հայերի առաջին զանգվածային կոտորածներից հետո։ Եվ պատահական չէր, որ երբ 1903թ. ստեղծվեց Բրիտանա-հայկական կոմիտեն, նա ընտրվեց քարտուղար եւ այդ պաշտոնը վարեց երկար տարիներ։
Սայմոնդսը մեկն էր նրանցից, ովքեր ջերմորեն պաշտպանեցին Անգլիայի խորհրդարանի անդամ (հետագայում՝ վարչապետ) Ուիլյամ Գլադստոնի նշանավոր խոսքը. «Ծառայել Հայաստանին նշանակում է ծառայել քաղաքակրթությանը»։