Լոուրենսյան մեկնաբանությունները հայի կերպարի առնչությամբ այսօր էլ խիստ արդիական են, քանի որ հայի նկատմամբ նրա մոտեցման ճիշտ ընկալումը կարող է լույս սփռել համահայկական խնդիրների վրա այժմյան տեսանկյունից: «Իմաստության յոթ հիմնասյուները» աշխատությունը և ամերիկացի լրագրող ու խմբագիր Լինքոլն Ստեֆենսին տված նրա հարցազրույցը տպագրված «Այդ անտանելի հայերը» վերնագրով, պարզաբանում է Լոուրենսի դիրքորոշումը:

Հայաստանում այսօր բնակվում է Հայրենական մեծ պատերազմի 1450 վետերան, որոնցից ամենակրտսերը 88 տարեկան է: Նրանցից երեքը կմասնակցեն մայիսի 9-ին Մոսկվայում կայանալիք Հաղթանակի շքերթին, տասը` Նովոռոսիյսկում: Վետերանների մոտ յոթանասուն տոկոսը անկողնային վիճակում է, մի մասը` միայնակ: Վետերանների ամսական պատվավճարը կազմում է ընդամենը 25 հազար դրամ: Անցած երկու տարվա ընթացքում Հայաստանում բնակվող Հայրենական մեծ պատերազմի վետերանների թիվը կրկնակի նվազել է:
Այսօր Հայաստանում գործում է վետերանների 48 կազմակերպություն, որոնց կից Դիլիջանում, Գյումրիում, Վանաձորում, Մարտունիում գործում են բարեգործական ճաշարաններ: Բոլոր քաղաքներում կան վետերանների ժամանցի տներ: Գործում են նաև վետերանների Փառքի սրահներ:

Ժողովրդի մեջ առավելապես ԿՈՄԱՆԴՈՍ պատվանունով հայտնի գեներալը 22 տարի առաջ հմուտ ղեկավարում էր հայոց մշակույթի հնամենի ոստան, իսկ 20-րդ դարավերջին մեր ոխերիմ հարևանների կողմից օձերի բույնի վերածված Շուշի քաղաքի՝ իր իսկ մասնակցությամբ մշակված ազատագրական գործողության մարտերը: Գործողությունը, որ կոչվում էր «Հարսանիք լեռներում», առանց դույզն-ինչ երկմտելու, կարելի է դասել հայոց ազատամարտի լավագույն մարտական գործողությունների շարքը:

«Հայրենիքի և պատվի համար» գրքում մի անկեղծ խոստովանություն կա, որը պետք է մտահոգի սպիտակ թղթի առջև նստած ամեն մարդու, եթե նա գիտի գրի, տպագիր խոսքի արժեքն ու ամենակարևորը` ազնիվ է ու առաջնորդվում է միայն անկեղծ մղումներով: Հեղինակը խոհեմաբար, ավելի շուտ` ազնվաբար, այդ խոստովանությունը զետեղել է գրքի վերջին էջերում. «Միշտ վախեցել եմ այս գործը (հուշերի գիրքը – Գ.Ա.) ձեռնարկելուց, ու գիտե՞ք ինչու, վախեցել եմ գրելիս զգամ, որ ասելու բան չունեմ, կամ այն, ինչ ինձ պատկերացել է կարևոր, ուրիշների համար աննշան թվա…»: Եվ այս մտահոգությունը տանջել է պատկառելի կենսափորձ ու վաստակի տեր մի մարդու և զինվորականի, որը ԽՍՀՄ անվտանգության բարձրաստիճան սպա է եղել և կանգնած է Հայաստանի Հանրապետության զինված ուժերի հետախուզության ու հակահետախուզության ակունքներում:

ԿԱՐԵՆ ՄԵԼԻՔԲԵԿՅԱՆ. ազատամարտիկ, մասնակցել է Կոռնիձորի, Երասխավանի, Շամշադինի, Այգեպարի, Մովսես եւ Պառավաքար գյուղերի պաշտպանությանը, Կրասնոսելսկի շրջանի Արծվաշեն գյուղի պաշտպանությանը, Շահումյանի շրջանի (Էրքեջ, Բուզլուխ, Մանաշիդ, Ղարաչինար) գյուղերի ազատագրմանը, Սյունիքի մարզի Տեղ, Խնածախ, Մարտակերտի շրջանի Վանք, Վաղուհաս գյուղերի պաշտպանությանը: Վիրավորվել է 1994 թ. հունվարի 28-ին Հորադիզում: Վնասել է ոտքերը, մեջքը, պարանոցը: Առաջին կարգի հաշմանդամ է:

Գայանե Չանախչյանը Արցախյան պատերազմում անհետ կորած ազատամարտիկ Գագիկ Չանախչյանի այրին է։ Նա տարիներ շարունակ սպասել է ամուսնու վերադարձին, օջախի կրակը վառ է պահել, հորն արժանի զավակներ է դաստիարակել։ Գայանե Չանախչյանը մեկն է այն կանանցից, ովքեր լիուլի կատարել են իրենց պարտքը Արցախը ազատագրած հերոս ամուսնու հիշատակի առաջ։

Ապրիլի 26-ին ՀՀ ՊՆ վարչական համալիրի նիստերի դահլիճում տեղի ունեցավ «Քայքայիչ պաշտամունքները և փողոցային արատավոր բարքերը որպես պաշտպանունակության սպառնալիք» թեմայով գիտագործնական կոնֆերանս, որին մասնակցում էին շահագրգիռ գերատեսչությունների ղեկավարներ, ՀՀ ԱԺ մշտական հանձնաժողովների, գիտակրթական ոլորտի և հասարակական կառույցների ներկայացուցիչներ, Հայ առաքելական եկեղեցու հոգևորականներ։ Կոնֆերանսի նպատակն էր բոլոր ջանքերը ուղղել աճող սերնդի ազգային դիմագծի պահպանմանը, պատանիների շրջանում հանցավորություն ծնող պատճառների վերացմանը։ Բացի արտաքին թշնամու դեմ կռվելուց, պետք է պայքարենք նաև ներքին թշնամու դեմ՝ դրանք փողոցային արատավոր բարքերն են, բազմատեսակ աղանդները, որոնք ներսից խարխլում, կազմաքանդում են երկիրը և սպառնում Հայաստանի անվտանգությանը։