«Ստրատագեմա» տերմինը հին հունական «strategema» բառից է սերում, որը նշանակում է ռազմական գործ ընդհանրապես և ռազմական խորամանկություն` մասնավորապես: Չինարեն սա հնչում է «ճիմոու» և նշանակում է ռազմավարական պլան, որում հակառակորդի համար կա՛մ ինչ-որ թակարդ է թաքնված, կա՛մ` խորամանկություն: Այս բառը չինարեն միաժամանակ նշանակում է և՛ խելամտություն, և՛ հնարամտություն, և՛ դյուրըմբռնողություն, և՛ սրամտություն: Ուստի «ստրատագեմություն» տերմինն իր մեջ ներառում է բազմազան և նույնիսկ հակասական ձգտումների մի ամբողջ փունջ` քողարկում, մոլորության մեջ գցել, գայթակղություն և փախուստ, առավելությունների ստացում, ավարի հափշտակում:

Հունիսի 28-ին իսկական տոն էր մայրաքաղաքի Էրեբունի օդանավակայանում: Այստեղ հանդիսավորությամբ նշվեց հակաօդային պաշտպանության, ավիացիայի և ռադիոէլեկտրոնային պայքարի զորքերի մասնագիտական տոնը: Թեպետ այս զորատեսակներն ունեն իրենց առանձին օրերը, բայց այս անգամ որոշվել էր դրանք միավորել և միասնական ձևով ներկայացնել ձեռքբերումները, զարգացման աստիճանը, մարտական պատրաստականության վիճակը, դերն ու նշանակությունը մեր երկրի ու ժողովրդի պաշտպանության գործում:

Ինձ` որպես զինվորական լրագրողի, միշտ էլ դժվարությամբ է հաջողվել հարցազրույց վերցնել զորամասի առաջին դեմքից` հրամանատարից։ Հերթական գործուղման ժամանակ, երբ տեղեկացա, որ գնդապետ Ռ.Բեգլարյանի հրամանատարությամբ մեր երկրի հարավային դարպասը անառիկ պահող զորամասի գումարտակներից մեկը մարտական պատրաստության ծրագրով մարտավարական զորավարժություն է անցկացնում, և հրամանատարն ինքը պատրաստվում է մեկնել դիրքեր` անձամբ հսկելու զորավարժության ընթացքը, ցանկություն հայտնեցի նրա հետ մեկնելու։ Զորավարժության ավարտից հետո, վերադարձի ճանապարհին, երբ հրամանատարը կանգնեց մի փոքր շունչ առնելու, խնդրեցի պատասխանել մի քանի հարցերի։

20 տարի առաջ այս օրերին Արցախը ծանր, բայց հերոսկան օրեր էր ապրում:
Արցախի ժողովրդին պարտադրված պատերազմը լայնամասշտաբ բնույթ էր կրում: Հակառակորդը ռազմաճակատի բոլոր հատվածներում կուտակելով հսկայական մարդուժ եւ զինտեխնիկա՝ փորձում էր խորանալ դեպի Արցախի կենտրոնական մասերը:

Խորհրդանշական է, որ հունիսի 26-ին, մինչ Ադրբեջանն իր «ուժն» էր ցուցադրում զորահանդեսում, Երևանում մեկնարկեց «ՀԱՊԿ ռազմական բաղադրիչի ձևավորման քաղաքական-անվտանգային ուղենիշները» թեմայով երկրորդ ռազմավարական քաղաքական ֆորումը (առաջինն անցկացվել է 2011թ. մայիսի 19-20-ը` «ՀԱՊԿ և Հարավային Կովկասը. տարածաշրջանում խաղաղության և անվտանգության հեռանկարները» խորագրով): Ֆորումի կազմակերպիչներն էին ՀՀ ՊՆ Դրաստամատ Կանայանի անվան ազգային ռազմավարական հետազոտությունների ինստիտուտը, ՀԱՊԿ Քարտուղարությունը և «ՀԱՊԿ-ի ինստիտուտ» ոչ առևտրային կազմակերպությունը:

Մեր նախորդ հոդվածում («Ռուսաստանի «մուտքը» Մերձավոր Արևելք. Տ.Մեյսանի վարկածը») ներկայացրել էինք ֆրանսիացի հայտնի լրագրող և քաղաքագետ Տիերի Մեյսանի` մոտ կես տարի առաջ կատարված այն կանխատեսումը, ըստ որի՝ ԱՄՆ-ը Ռուսաստանին թույլ է տալու մեծացնել ազդեցությունը Մերձավոր Արևելքում, մասնավորապես` զորք մտցնել Սիրիա: Նկատել էինք նաև, որ հունիսի 8-ին ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի` Գոլանի բարձունքներ ռուս խաղաղապահներ ուղարկելու առաջարկությունը միանգամայն համահունչ է Տ.Մեյսանի տեսությանը: Սակայն նշել էինք, որ դա չի նշանակում, թե ֆրանսիացի քաղաքագետի բոլոր կանխատեսումներն իրականանալու են: Մասնավորապես, խիստ անհավանական է Իսրայելի` Գոլանի բարձունքները Սիրիային վերադարձնելու հեռանկարը: Ստորև կանդրադառնանք դրա պատճառներին:

Նյութիս հերոսների հետ հանդիպման եմ շտապում: Գիտեմ, որ Անգին եւ Մարտին Հարությունյանների ընտանիքը բացառիկ է, հանրապետությունում նման վեց ընտանիք կա ընդամենը: Նրանց երեք որդիները` առաջնեկը` Սարգիսը, եւ զույգ եղբայրներ Սահակն ու Արտակը, միաժամանակ ծառայում են նույն զորամասում… մարտական հերթապահություն իրականացնող զորամասում: