Դժվար է հավատալ, որ այսօր մեր կյանքում անփոխարինելի ու սովորական դարձած շատ բաներ նախկինում չեն եղել: Բայց փոխարենը միշտ եղել են երազել սիրող մարդիկ, որ հավատացել են, թե հեքիաթները կարող են իրականություն դառնալ:

ՀՀ ՊՆ վարչական համալիրում հունվարի 27-ին բացվել էր «Միացյալ Նահանգների զինված ուժերը 1919-1920թթ. Հայաստանի Առաջին Հանրապետությունում» խորագրով լուսանկարների ցուցադրություն:

Ցուցաբերելով մեծ «մարդասիրություն» եւ ցանկանալով ընդմիշտ ազատվել Արեւմտյան Հայաստանում մնացած հայության բեկորներից, 12-րդ հոդվածը նրանց իրավունք էր վերապահում` «իրենց ունեցվածքը կամ դրա արժեքն իրենց հետ վերցնելով, ազատ հեռանալ Թուրքիայից»։

Հայ ժողովրդի պատմությունը հնուց ի վեր լի է բազմաթիվ պատերազմների, ճակատամարտերի, ազգային-ազատագրական երկարատեւ պայքարի բազմաթիվ դրվագներով։

Առաջին համաշխարհային պատերազմի տարիներն էին: Գերմանիայի դաշնակից Թուրքիան մտադիր էր գրավել Բաքուն և Արևելյան Հայաստանը։ Թուրքական բանակն արդեն մտել էր Լոռի, և փոքրիկ Սանահին գյուղի բնակիչները սարերն էին հեռացել՝ թաքնվելու:

Խորհրդային կարգերի հաստատումով Հայկական հարցը զրկվեց պետական հոգածությունից։ Հարցի «տնօրինությունը» անցավ բոլշեւիկյան վարչակարգին, որը մինչեւ 1988թ. ծառայեցնում էր իր շահերին, իսկ ներերկրային հայկական կնճիռները մաքրում էր ստալինյան հայատյացության սկզբունքներով։

Հայաստանի Հանրապետության հետապնդած խնդիրները բխում էին Հայկական հարցին արդար լուծում տալու սկզբունքներից, որեւէ երկրի շահերը չոտնահարելու գաղափարից։