Պատմության էջերից
19-րդ դարի վերջի-20-րդ դարի սկզբի հայ իրականության ամենաերեւելի դեմքերից էր Թորոս Թորամանյանը։ Նա հայկական ճարտարապետության գիտական ուսումնասիրության հիմնադիրն էր, մի եռանդաշատ եւ բազմահմուտ մարդ, որը շուրջ 30 տարի շրջելով պատմական Հայաստանի տարածքում՝ չափագրեց, լուսանկարեց եւ նկարագրեց հարյուրավոր հուշարձաններ, վերակազմեց դրանցից շատերը՝ փրկելով մոռացությունից, առաջինը դասակարգեց եւ բնութագրեց ազգային ճարտարապետության զարգացման շրջանները՝ աշխարհին ի ցույց հանելով նրա ինքնատիպությունն ու անկրկնելիությունը։
-Տանում են ծեծելու,- ասաց ջարդած քթովը։
Բոլորն ուշադիր նայեցին նրան։ Ավտոբուսը սլանում էր դաշտամիջյան ճանապարհով։ Ութ հոգի էին։ Կալանավորի զոլավոր հագուստով։ Ճամփեզրի դաշտով մի նապաստակ էր վազում։ Ուղեկցող զինվորներից մեկն ընթացքից կրակեց։ Մյուսը քթի մեջ ինչ-որ մեղեդի էր դնդնում։
1905 թ. օգոստոսի 5-ին Լոռու մարզի Սանահին գյուղում է ծնվել հյուսն Հովհաննես Միկոյանի հինգերորդ երեխան՝ Արտեմ Իվանի (Անուշավան Հովհաննեսի) Միկոյանը։ Արտեմը նախնական կրթությունն ստացել է հայրենի գյուղի դպրոցում։ Նա դպրոց էր հաճախում շատ մեծ սիրով, դասերին ուշադիր էր, ուներ սուր, արագ գործող միտք։ Չափից շատ սիրում էր թվաբանություն։ Սիրում էր նաեւ նկարել:
Թուրքերն իրենց գերիշխանությունը Արարատ՝ բիբլիական լեռից ընդհուպ Միջերկրական ծով տարածելուց, բռնատիրությունը հաստատելուց, ապա եւ ամրապնդելուց հետո, երկրի բուն ազգաբնակչությանը՝ հայերին բանակ չէին զորակոչում։ Առաջին աշխարհամարտի նախօրեին, սակայն, ոչ միայն զինապարտներին, դեռահասներին, ծերունիներին անգամ սկսեցին հավաքագրել, որպեսզի հայկական գյուղերը, քաղաքները անպաշտպան թողնեն, բնաջնջման՝ նախապես հղացված, հանգամանորեն նախապատրաստված ծրագիրը անարգել իրագործեն։
«Նկարչությունն իմ կյանքն է, ապրելակերպը: Իմ նկարչությունն էլ ինքնակենսագրական է, բայց նախ հիշենք, որ դա նյութական մասի ինքնակենսագրություն չէ, այլ հոգեկանի…»:
Պատմության քառուղիներում, ճակատագրի բերումով, հայ ժողովրդի զավակները սփռվել են աշխարհով մեկ եւ ամենուր աչքի ընկել իրենց աշխատասիրությամբ, խելքով, ամեն ասպարեզում, ամեն բնագավառում ջանացել են հայի անունը բարձր պահել։
Հայը հասել է նաեւ տիեզերք…
Հրադադարից մոտ 22 տարի անց՝ 2016 թ. ապրիլի 2-ից 5-ը, Ադրբեջանը ագրեսիա սանձազերծեց Արցախի դեմ: Հայկական դիրքերի վրա նետվեցին ադրբեջանական բանակի լավագույն ստորաբաժանումները ամենաժամանակակից մարտական տեխնիկայով, բայց անզոր եղան հայ զինվորների արիության դեմ:
