902թ. կատարվեց անսպասելին։ Մահափորձ կատարվեց Սմբատ թագավորի դեմ։ Սա լուրջ ահազանգ էր, ահազանգ, որ նորից բորբոքվելու էր անմիաբանությունը, ոտնատակ էր տրվելու պետական մտածողությունը։ 910թ. Ձկնավաճառի ճակատամարտում կրելով պարտություն, Սմբատը ամրացավ Կապույտ բերդում (Արտագերս)։

Հայկի եւ Բելի ճակատամարտն ունի մեծ նախապատմություն, ու դրա արմատներն Աստվածաշնչում են։ Ըստ Սուրբ գրքի` մ.թ.ա. 3-րդ հազարամյակի կեսերին Նոյ նահապետի որդիներ Սեմի, Քամի եւ Հաբեթի ժառանգները Միջագետքում ձեռնամուխ են լինում Բաբելոնի աշտարակի կառուցմանը, եւ այդ «հանդուգն» շինարարների մեջ լինում է նաեւ Հայկը։

Հայաստանի կառավարիչն ու սպարապետը, ցուցաբերելով պետական ու ազգային բարձր մտածողություն, 652թ. մեծամեծ նվերներով մեկնեց Ասորիք եւ կառավարիչ Մուավիայի հետ կնքեց պայմանագիր, որով Հայաստանն ընդունում էր արաբական գերիշխանությունը։

Արմին Վեգները գրել է Ֆրանց Վերֆելին. «Իհարկե, ես չգիտեմ Փոքր Ասիայի հետ Ձեր անձնական կապի մասին և կարող եմ սխալ գուշակություն անել: Տարօրինակ է, բայց ես հայտնաբերեցի, որ հրեական հոգին գերմանական և պրուսական նկարագրի շրջանակներում նրանց հնարավորություն է տալիս ավելի լավ պատկերացնել, քան կարող են գերմանացի բանաստեղծները, որ այս ասիական հոգին սովորաբար շատ ավելի հեռու […]

Թագավորական իշխանության ամրապնդումը անգնահատելի կարեւորություն ուներ Հայկական հարցի այդ փուլի համար, եւ եթե չլիներ Պապի դավադիր սպանությունը, ամենայն հավանականությամբ, Արշակունիների պայքարը կպսակվեր հաղթանակով, ասել է՝ Հայաստանն իր պատվավոր տեղը կունենար տարածաշրջանում, չէր արժանանա 387թ. ճակատագրին։

Արմին Վեգները գրել է Ֆրանց Վերֆելին. «Ռադիոն ու մամուլը շարունակում էին ուտել ինձ: Վերջիվերջո, ծանր հիվանդությունը ինձ գետնեց, որը մինչ օրս չեմ հաղթահարել: Ինձ գրքային ակումբից հանձնարարեցին խորքային աշխատություն գրել հրեական Պաղեստինի վերաբերյալ:

Ես՝ շարքային Մանուկյանս, ծառայել եմ խորհրդային բանակում, Մոսկվայի մարզում։ Սկզբնական շրջանում ապրանքագետ էի ինժեներաշինարարական զորքերում, հետո սպաների համար նախատեսված շենքի հսկիչն էի, և այդ շրջանում գրքեր կարդալու լավ հնարավորություն տրվեց ինձ։ Կարդում էի՝ ինչ պատահեր՝ հայերեն, ռուսերեն։