2017
Գյուղը հենց սահմանի բերանին էր։ Թշնամու տարածքները գյուղին ավելի մոտ էին, քան հայկական շեները։ Մի կողմում թշնամին էր, մյուս կողմում՝ անտառը, որ հիմա դարձել էր ավելի դավադիր ու վտանգավոր։ Գյուղի դաշտերը, հողատարածքները անմշակ էին, կծղած։ Հողը մշակելու ամեն փորձ ծանր էր նստում հայ գյուղացու վրա. թշնամին գնդակների տարափ էր տեղում ու հողի մեջ սերմ ու հունդի փոխարեն երկաթե պարկուճներ «ցանում», իսկ անջրդի մնացած հողերը հայ գյուղացու արյամբ էին հեղվում։ Թշնամին այնքան էր լկտիացել, որ մութ գիշերով համարձակվել էր գյուղ մտնել, տան մեջ մորթել էր կնոջն ու պատանդ էր տարել նրա ամուսնուն:
Ամանորից մի տասը օր առաջ էր: Զինվոր տղաների` Արմենի, Նորիկի, Հակոբի, Սահակի զորացրման ժամանակն էր եկել: Տղերքը անսահման ուրախացել էին հարազատների հետ մոտալուտ հանդիպումից եւ միաժամանակ անսահման տխրել. երկու տարի միասին էին ծառայել: Կատակ բան չէ` երկու տարվա ամեն օրը դիմավորել էին միմյանց բարի լույս մաղթելով, իրար հետ հազար ու մի դժվարություն կիսելով: Բա դիրքերում ինչքան էին մտերմացել… Մեկը մյուսի մասին ամեն ինչ գիտեր, մեկը մյուսի բարբառն այնպես էր յուրացրել, ասես հազար տարի էդպես էր խոսել: Հիմա բոլոր անհաշտությունները, փոքր ու մեծ վեճերը մոռացվել էին, միայն լավն էր հիշվում…
Հաճախ այն տպավորությունն եմ ունեցել, թե կյանքում ամեն ինչ՝ ինձ համար անհետևանք, սահում-անցնում է իմ վրայով, և միայն մահն է, որ ժամանակ առ ժամանակ արթնացնում, զգաստացնում է թմրած զգացմունքներս, ստիպում հիշել անցյալը… Այլ բան է հուշը, որ ճշգրտորեն վեր է հանում, վերականգնում է անցած-գնացած դեպքերն ու փաստերը՝ հարկադրելով վերապրել եղելությունը՝ դավ, ավեր, պատերազմ…
Բացեցի Գագիկ Սարոյանի «Դիցաբանական ապագա» բանաստեղծությունների ժողովածուն, ու առաջին տողից հաճելի մի կարոտախտ պարուրեց ինձ: Վաղուց այսպիսի վայելք չէի ստացել բանաստեղծություն կարդալուց: Շրջեցի գիրքը, որ տեսնեմ՝ ով է հեղինակը և կարդացի՝ «ծնվել է Գյումրիում, գրել է «Բաց դուռ», «Տարածական ծաղիկ» բանաստեղծական գրքերը, մասնակցել է Արցախյան պատերազմին, պարգևատրվել է «Շուշիի ազատագրության համար» և «Արիության համար» մեդալներով: Մտքովս անմիջապես անցավ` «մեր մարդն է»:
Հորեղբորս որդին ամռանը ծառայության էր անցել քաղաքից ոչ հեռու գտնվող զորամասերից մեկում: Երբ առաջին անգամ այցելեցինք նրան զինվորական երդման արարողության ժամանակ՝ այնքան էլ գոհ չէր իր ծառայությունից.
