Ցնցված ու ոգևորված, նախնիների հնագույն դրոշի շուրջը բռունցքված, որպես եռացող ահեղ լավա, ընթանում էին նրանք զորագնդի վրա, դեպի անխուսափելի մահ, և իշխանը հաստատ գիտեր, սա նրանց կյանքի վերջին գրոհն է:
Զորագունդն անսպասելիորեն կանգ առավ: Իշխանը լսեց, թե ինչպես մակեդոնացիների շարքերում բարձր հնչեց հրամանը, տեսավ` ինչպես իրենց կորցրած, քարացան առջևում կռվող հայ հեծյալները: Նրանց թիկունքում Թորգոմը, Արտավազդի վիրավոր մարմինը խնամքով իր ձիու վրա տեղավորելով, քառարշավ սլացավ դեպի ինքը` շարժվելով կանգ առած փաղանգին զուգահեռ:

Մինչ համիդիեի գնդերն ու քրդական աշիրեթները կհասնեին դեպքի վայր, հայ մարտիկները հասնում են Խաթավին սարը և որոշում գիշերել: Հաջորդ օրը, լույսը բացվելուն պես, համիդիեի գնդերն ու աշիրեթները պաշարում են Խաթավին սարը և առանց փոքր-ինչ դադար առնելու գրոհում են ֆիդայիների վրա: Այդ օրը քրդերը նախորդ կռվի համեմատ ավելի կատաղի ու համարձակ են գործում: Հայ մարտիկները, մինչև կեսօր հետ մղելով քրդերի՝ մեկը մյուսին հաջորդող գրոհները, կարողանում են ամուր պահել իրենց դիրքերը:

Դու, հա՛յ զինվոր, քաջ ու բարի,
Արթուն պաշտպանը մեր երկրի,
Եղի՛ր հպարտ ու մի՛շտ արի,
Ու տա Աստված դեռ բյուր տարի։

Փառք ու պատիվ քեզ, հա՛յ զինվոր
Ցանկանում եմ լինես ուժեղ ու հզոր,
Թող երբեք ոչինչ քեզ չթուլացնի,
Մարմինդ ու հոգիդ դու ամուր պահիր։

Օրերս Հայաստանի գրողների միությունում տեղի ունեցավ արձակագիր Լարիսա Գևորգյանի «Երեք օրից հետ կգամ, մամ» գրքի շնորհանդեսը։ Գիրքը հեղինակը նվիրել է Բերդաձորում հերոսաբար զոհված Վաղինակ Համլետի Զաքարյանի հիշատակին։
Ժողովածուում տեղ են գտել հինգ պատմվածքներ տարբեր ճակատագրերի տեր մարդկանց մասին։ Հեղինակը գրողին հատուկ վարպետությամբ թափանցել է իր հերոսների ներաշխարհը, ունկնդիր դարձել նրանց սրտի ձայնին, խռովքին, տագնապին, ընդվզմանն ու ալեկոծությանը։

Վերջին տասնամյակում կտրուկ ավելացել են Առաջին համաշխարհային պատերազմի ռուս-թուրքական ռազմաճակատում մարտական գործողությունների, այդ տարիներին հայ և ասորի գաղթականության վիճակի, հայերի ցեղասպանության վերաբերյալ թուրք և ադրբեջանցի պատմաբանների ուսումնասիրությունները: Ինքնին հասկանալի է, որ դրանց ճնշող մեծամասնությունը կրում է միտումնավոր խեղաթյուրման և նույնիսկ շատ հայտնի պատմական փաստերի ակնհայտ կեղծման բնույթ: Բանն այն է, որ մոտենում են երկու նշանավոր պատմական տարեդարձներ, որոնք նշվելու են գրեթե բոլոր պետություններում` Առաջին համաշխարհային պատերազմի (2014 թ.) և հայերի ցեղասպանության (2015 թ.) 100-ամյակները:

Սահմանամերձ գյուղ է Շվանիձորը, շատերին գուցե անծանոթ, ծվարած Սյունյաց աշխարհի հարավային դարպասում: Ունի բարեկարգ Ճանապարհներ, գեղեցիկ դպրոց, աշխատասեր ժողովուրդ և հրաշք բնաշխարհ: Գեղեցիկ է այն հատկապես աշնանը, բերքահավաքի ժամանակ, և եթե այցելես այստեղ, ապա կկարծես, թե դրախտ ես գտել, եդեմական մի պարտեզ` հայոց երկնակամարի ներքո:
Փոքր է մեր գյուղը, բայց ունի հերոսական և հզոր անցյալ: Ասում են, որ Արշակ Բ թագավորը, խմելով այստեղի արևահամ գինին, ասել է. «Գինի չէ սա, այլ մեղր է, մեղրի պես անուշ է», և այստեղից էլ առաջ է եկել Մեղրի անունը: Մեկ այլ զրույցի համաձայն՝ Ռուսաց կայսր Պետրոս Մեծը միայն Շվանիձորի կարմիր գինին էր խմում: