Արծրուն Ալեքսանյանի «Կյանք, որ նման է լեգենդի» ստվարածավալ, նկարազարդ գիրքը նվիրված է 89-րդ Թամանյան կարմրադրոշ դիվիզիայի ավագ լեյտենանտ, ավագ բուժքույր Ելիզավետա Կարապետյանի պատերազմական սխրանքների ու խաղաղ օրերի գիտամանկավարժական ու հասարակական գործունեությանը։ Մենագրության միջոցով հեղինակը ներկայացնում է Ելիզավետա Կարապետյանի արմատները։
Հեղինակը գրքում հանգամանորեն ներկայացնում է Թամանյան 89-րդ դիվիզիայի ռազմական գործողությունները կովկասյան նախալեռներից մինչեւ Բեռլին։

Վլադիմիր Բալայանը՝ 1-ին աստիճանի «Մարտական Խաչ» շքանշանի ասպետ, «Ազատագրական բանակի «Արցախ ճակատի» հրամանատարը, ծնվել է 1958 թվականի փետրվարի 14-ին Մարտակերտի շրջանի Մոխրաթաղ գյուղում:
Հայրը` Ալեքսեյ Բալայանը, երկար տարիներ շրջանային թերթի խմբագիրն էր, եւ Վլադիմիրը թերթում աշխատում էր որպես տպագրիչ: Հետագայում նա ավարտեց գյուղատնտեսական ինստիտուտը եւ աշխատեց որպես անտառապահ Մարտակերտի անտառտնտեսությունում: Ամուսնացել եւ կազմել էր հոյակապ ընտանիք ու խաղաղ ապրում էր իր կնոջ եւ երեք երեխաների հետ: Սակայն կյանքի սովորական ընթացքը խախտվեց 1988 թվականին:

Արդեն երկրորդ շաբաթն էր, ինչ Լաչինի միջանցքը հաջողությամբ ու անխափան գործում էր, իսկ Գետաշենի ու Մարտունաշենի վիճակը մնում էր նույնը: Ավելին, թուրքերը, աստիճանբար ամրապնդվելով, իրենք էին նախահարձակ լինում եւ հրետանիով ռմբակոծում Շահումյանի շրջանի ինքնապաշտպանական ջոկատների դիրքերը:
Շահումյանում տիրող անհասկանալի իրավիճակը չէր կարող ազատամարտիկների դժգոհությունը չառաջացնել:
Ժամանակն անցնում եւ աշխատում էր հօգուտ թուրքերի: Գետաշենը գրավելու համար պահը ձեռքից բաց էր թողնված, իսկ հակառակորդը քնած չէր:

Երբ 1952թ. հայրս՝ Երվանդ Կիրակոսյանը պատերազմի վերքերից մահացավ, ես՝ 10-12 տարեկան տղա, որոշեցի, որ պիտի մեծանամ բժիշկ դառնամ, որպեսզի գոնե հորս ընկերներին բուժեմ, փրկեմ։ Իսկ հորս ընկերները նրա պատերազմական ընկերներն էին՝ Արտավազդ դային՝ Իջեւանից, Հաբիբ դային՝ Կրասնոսելսկից, Սերգո դային՝ Ղարաբաղի Ջանիաթաղ գյուղից։ Նրանք չորս ընկերով՝ երեք հայ, մեկ ադրբեջանցի, կռվել էին առաջին ուկրաինական ռազմաճակատում, հասել էին Չեխոսլովակիա, գնացել մինչեւ Բեռլին։ Հենց այնտեղ էլ ռազմի դաշտում չորսով երդվել էին, որ եթե ողջ մնան, ապա երբեք միմյանց չեն մոռանա եւ պատերազմական ընկերությունը կշարունակեն նաեւ խաղաղ ժամանակ։

1992 թ. հունիսի 13-ն էր՝ Արցախյան Ազատամարտի արդեն իսկ քառամյա պատմության ամենաողբերգական օրերից մեկը: Լրատվության զանգվածային միջոցները ի լուր մարդկության, պարբերաբար ազդարարում էին ադրբեջանցիների բանակի կողմից Արցախի Հանրապետության Շահումյանի շրջանի բռնազավթման ու հայաթափման չարագուշակ, անհավատալի լուրը, քանի որ հենց այդ օրերին ժողովուրդը սրտատրոփ եւ անհամբերությամբ սպասում էր Գետաշենի ու Մարտունաշենի ազատագրումն ավետող լուրերի: Բայց կատարվեց ճիշտ հակառակը: Գրեթե անհնարին էր հավատալ, որ թուրքերը, թեեւ ունենալով թվական եւ զինական գերազանցություն, կկարողանային գրավել Շահումյանի շրջանը:

Սուրը, թե գրիչը՝ թե՛ մեկը, թե՛ մյուսը Գ. ՆԺԴԵՀ Փետրվարի 4-ին Արցախյան ազատամարտի լեգենդար հերոս Դավիթ Սարապյանը` Դեւը, կդառնար 45 տարեկան: Սակայն նրա երկրային վեհ ուղին տեւեց ընդամենը 26 կարճ տարի… Դավիթը իր ծնողների՝ հայտնի ճարտարապետ Էդուարդ Սարապյանի եւ ականավոր գիտնական Էմմա Սարապյանի միակ զավակն էր: Դեռ մանկուց նկատվում էին տղայի արտասովոր ունակությունները: Նա հոյակապ […]

Կարոտում եմ պատերազմը, շատ եմ կարոտում՝ ասում է Սուսաննա Հակոբյանը։ Ես չեմ հասցնում արձագանքել, նա անխռով շարունակում է՝ պատերազմի ժամանակ մենք ուրիշ էինք, բոլո՛րս էինք ուրիշ։ Ուժեղ էինք, ազնիվ, արժանապատիվ, գթասիրտ։ Մեծ էինք, մեծ… Հիմա փոքրացել ենք։ Պատերազմի ժամանակ ո՛չ սովից էինք վախենում, ո՛չ ցրտից, ո՛չ թուրքի գնդակից… Հիմա սոված չենք, թուրքն էլ՝ պարտված, սսկվել է իր բնում։ Բայց մենք վախենում ենք։ Ինչի՞ց… մանր, աննշան, նույնիսկ մտացածին բաներից։ Վախենում ենք, որ հացի փող չենք ունենա, երեխայի ուսման վարձը վճարելու փող չենք ունենա, որ մեզ կզրկեն աշխատանքից, որ…