Զինվորական ծառայության անվտանգության ապահովման տեսանկյունից կանդրադառնանք պահակային ծառայության կազմակերպմանը՝ ներկայացնելով ընդամենը մի քանի դիտարկում, որոնցով առաջնորդվելու դեպքում կնվազեն պահակային ծառայության ԶԾԱ ռիսկերը:

Հոդված 91. «Պահակային ծառայության կատարումը համարվում է մարտական առաջադրանք և անձնակազմից պահանջում է ճշտորեն պահպանել ԿուՊԾ Կանոնագրքի բոլոր դրույթները, ցուցաբերել բարձր զգոնություն, աննկուն վճռականություն և նախաձեռնություն: Պահակային ծառայության պահանջները խախտողները ենթարկվում են կարգապահական կամ քրեական պատաuխանատվության»  ստորաբաժանումում (03.12.1996թ. թիվ 98 ՀՀ օրենք):

ՀՀ օրենքն ամրագրում է, որ պահակային ծառայությունը զորամասում (ստորաբաժանումում) մշտապես իրականացվող միջոցառումների ամբողջություն է, որը նպատակաուղղված է մարտական դրոշների, սպառազինության, ռազմական տեխնիկայի, զինվորական այլ գույքի (ունեցվածքի) պահեստների և ռազմական ու պետական այլ օբյեկտների պահպանությանն ու պաշտպանությանը, ինչպես նաև կարգապահական զորամասում գտնվող զինծառայողների պահպանությանը: Պահակային ծառայությունը զորքերի կենցաղում և գործունեության մեջ առանձնահատուկ տեղ է զբաղեցնում և դիտվում որպես մարտական խնդրի կատարում խաղաղ ժամանակ ու նպաստում զորքերի մարտական բարձր պատրաստականության պահպանմանը: Պահակային ծառայության ղեկավարումն իրականացնում են. կայազորում՝ կայազորի պետը, իսկ զորամասում` զորամասի հրամանատարը:

Այժմ պահակախմբի ընտրության և նախապատրաստման առանձնահատկությունների մասին:

Այն զորամասերի (ստորաբաժանումների) հրամանատարները, որոնցից նշանակվում են պահակախմբերը, պատասխանատու են պահակայինների ընտրության և նրանց` ծառայությանը նախապատրաստման համար:

Պահակախմբերում ծառայության համար զինծառայողների ընտրությունն ու նախապատրաստումն առհասարակ սկսվում է նրանց` զորամասի ցուցակներում ընդգրկվելուց և բավարարման բոլոր տեսակների համար հաշվառվելուց հետո:

Զորամասի (ստորաբաժանման) համալրման համար, ինչպես նաև այլ զորամասերից եկած անձնակազմը բազմակողմանիորեն ուսումնասիրվում է հրամանատարների, շտաբների, բուժաշխատողների, հրամանատարի անձնակազմի հետ տարվող աշխատանքների գծով տեղակալի կողմից՝ նպատակ ունենալով բացահայտելու այն անձանց, որոնց արգելված է ընդգրկվել պահակային ծառայության մեջ, ինչպես նաև նկատի առնելով տարածքային զինկոմիսարիատների ներկայացրած փաստաթղթերում և ՀԾՔ-ում (հաշվածառայողական քարտերում), ոստիկանության բաժիններից և տարածքային մարմիններից ստացած տեղեկությունները:

Ուսուցման առարկաների թեմաների յուրացումից հետո զինծառայողներից ընդունվում են ստուգարքներ` գնահատման ցուցակներում գրանցելով գնահատականները, և անձնակազմի պահակային ծառայություն իրականացնելու իրավունք տալու համար անցկացվում է հանձնաժողովի նիստ: Հանձնաժողովի կազմում ընդգրկվում են. զորամասի շտաբի պետը (նախագահ), զորամասի հրամանատարի` ԱՀՏԱ գծով տեղակալը, բժշկական ծառայության պետը, շտաբի պետի տեղակալը, ֆիզիկական պատրաստության և սպորտի պետը, ստորաբաժանումների հրամանատարները: Ստորաբաժանման հրամանատարը հանձնաժողովի անդամներին ներկայացնում է զինծառայողներին ու նրանց վերաբերող փաստաթղթերը (պահակային ծառայություն իրականացնելու իրավունք ստացած զինծառայողների ցուցակը, գնահատման ցուցակները, ծառայողական բնութագրերը, ՀԾՔ-ում եղած տվյալները և այլն), զեկուցում է բնութագրերի հիման վրա կատարված եզրակացությունները:

Հանձնաժողովը յուրաքանչյուր զինծառայողի թույլտվության վերաբերյալ եզրակացություն է ներկայացնում` ցուցակում պարտադիր նշելով «Թույլատրվում է (չի թույլատրվում) պահակային ծառայություն իրականացնելու»: Նշվում են նաև ամսաթիվը և հանձնաժողովի անդամների ստորագրությունները` ցուցակի վերջում:

Հանձնաժողովի աշխատանքի արդյունքների հիման վրա կազմվում է ակտ, զինծառայողի՝ պահակախմբում ծառայելու իրավունքի վերաբերյալ: Զորամասի հրամանատարն ակտը հաստատելուց հետո արձակում է զորամասի շարային մասի հրաման` անձնակազմին պահակային ծառայության թույլատրելու մասին: Այդ հրամանի քաղվածքներն ուղարկվում են ստորաբաժանումների հրամանատարներին, զորամասի հրամանատարի` ԱՀՏԱ գծով տեղակալին և զորամասի բուժկետ:

ՀՀ վերոնշյալ օրենքը հստակ ամրագրում է, որ պահակախմբում ծառայության նախապատրաստումն անցկացվում է 3 փուլով:

Նախապատրաստման առաջին փուլ. պահակախմբերի անձնակազմի ընտրությունն ու բաշխումը պահակակետերի և հերթափոխների միջև պահակակետերի ցուցակի համաձայն` կատարում են անձամբ գումարտակի (դիվիզիոնի) հրամանատարները` շտաբի պետի, հրամանատարների ԱՀՏԱ գծով տեղակալների, վաշտերի հրամանատարների և ավագների, ինչպես նաև գումարտակի սերժանտական կազմի անմիջական մասնակցությամբ` նկատի առնելով զինծառայողների ծառայության տարին, փորձը, գործնական, բարոյական և ֆիզիկական հատկանիշները, ինչպես նաև պահպանվող օբյեկտի կարևորությունն ու տեղաբաշխումը (դիրքը):

Նախապատրաստման երկրորդ փուլում` (վերակարգին անցնելու նախորդ օրը) ինքնապատրաստության ժամերին (օրվա կանոնակարգով նշված) պահակային ծառայության անձնակազմի և հերթապահ ստորաբաժանման հրամանատարի հետ պահակախմբի տեսական պատրաստության դասարանում ստորաբաժանման հրամանատարի ղեկավարությամբ անցկացվում է ՀՀ ԶՈՒ Կայազորային ու պահակային ծառայությունների կանոնագրքի դրույթների, պահակակետերի ցուցակի, անվտանգության համապատասխան հրահանգների ու պահանջների ուսումնասիրման պարապմունք` պահպանվող օբյեկտների ռելիեֆային էլեկտրաֆիկացված մանրակերտի վրա, ճշտելով պահակակետերի ժամապահների հատուկ պարտականություններն ու գործողությունների տարբերակները, ինչպես նաև պահեստային խմբերի և հերթապահ ստորաբաժանման փոխգործողությունների կազմակերպման հարցերը` պահպանվող օբյեկտների վրա հնարավոր հարձակումը հետ մղելիս:

Պահակապետն անձամբ կազմում է պահպանվող օբյեկտների, հերթափոխի կամ պահակատան վրա հնարավոր հարձակման հետմղման և հրդեհի դեպքում պահակախմբի մարտական հաշվարկը` պահակապետի հրահանգին, զորամասի պահպանության ու պաշտպանության պլանի քաղվածքին համապատասխան: Պահակապետի օգնականը և պահակադիրները, յուրացնելով իրենց պարտականությունները, օգնում են պահակայիններին կողմնորոշվելու այս կամ այն օբյեկտի պահպանության առավել բարդ հարցերում, հարձակման, հրդեհի, աղետների և այլ դեպքերում պահակայինների և ժամապահների գործողություններին վերաբերող հարցերում:

Շարունակելի

Գ. ՄԽԻԹԱՐՅԱՆ

բաժնի պետ

գնդապետ