«Ինձ բացակա չդնեք». այս խորագիրն էր կրում ՀՀ Արագածոտնի մարզի Հնաբերդի Ե.Պետրոսյանի անվան միջնակարգ դպրոցի 6-րդ դասարանում անցկացված մայրենիի դասը` նվիրված դպրոցի նախկին սան Աբրահամ Կարապետյանին, որ հերոսաբար զոհվեց Ջաբրայիլում ընթացող թեժ մարտում:

Մինչ դասի մեկնարկը մեկ րոպե լռությամբ հարգեցին պատերազմում ընկած զինվորների հիշատակը: Հնչեց օրհներգը: «Հունվարի 28-ը հայոց բանակի կազմավորման օրն է: Այս օրը հավասարապես բոլորինն է. սահմանում կանգնած զինվորինը, ծնողինը, արվեստագետինը, աշակերտինը»,- այս խոսքերով ուսուցչուհին սկսեց դասը և շնորհավորեց բոլորին Բանակի օրվա առթիվ: Այնուհետև հարցն ուղղեց աշակերտներին՝ «Ի՞նչ է բանակը: Ի՞նչ պատկերացում ունեն բանակի մասին»: Աշակերտներից յուրաքանչյուրը հանդես եկավ յուրովի.

-«Բանակը պետության զինված ուժերի ամբողջությունն է: Առավել նեղ իմաստով նշանակում է զորային միավորում» (Գևորգ):

-«Միայն հզոր բանակի առկայության դեպքում կարող է լինել անվտանգ ու ապահով հայրենիք» (Նարեկ):

-«Դա մի քանի հազար մետր բարձրության վրա գտնվող, ամիսներով թիկունքից կտրված ձյունածածկ լեռնային մարտական դիրքեր են, մյուս կողմից` հարթավայրային մարտական դիրքեր, որտեղ օդի ջերմաստիճանը հասնում է +40 աստիճանի» (Արտաշես):

Աշակերտներն այնուհետև անդրադարձան հայ ժողովրդի պատմության ամենախոշոր ռազմական և քաղաքական գործչին` Գարեգին Նժդեհին, որն ունի ասույթներ բանակի, զինվորի, հայրենիքի մասին.

«Աշխատիր առյուծի հետք թողնել ցեղիդ պատմության մեջ…»:

«Շղթաների մեջ ծնվում, ապրում և մեռնում ես, դու ես մեղավոր, որովհետև թույլ ես»:

Փորձությունների և սխրանքների միջով անցած մեր բանակը ամեն ինչից վեր արժանի է հարգանքի: Չէ որ նա հերոսական էջեր է գրանցել մեր դարավոր մաքառումների մատյանում: Եվ դա դյուրին չի եղել: Սակայն պայթեց արցախյան երկրորդ պատերազմը: 44-օրյա պատերազմը ամենաարյունալին էր վերջին հարյուրամյակում: Պատերազմը խլեց բազմաթիվ կյանքեր, խեղաթյուրեց մարդկային հոգիներ:

Արագածի փեշերին ծվարած Հնաբերդ գյուղն էլ անմասն չմնաց: Ունեցանք զոհեր, վիրավորներ և անհետ կորած` Մովսես Կարապետյանը:

Իմ զինվոր եղբայր,

Դու խոստացել ես՝ հաստատ պիտի գաս:

…Ուզում եմ, որ գաս, քո գիրկը վազեմ,

Քո գալու լուրը աշխարհին հայտնեմ: (Սառա)

Սառայի աչքերում սպասում, արցունք և կարոտ կա:

Իսկ Արտյոմ Պողոսյանի կատարմամբ «Մարտիկի երգը» խռովեց ներկաների հոգիները:

…Ա՜խ, իմ մայր թանկագին,

Տուն կգամ ես կրկին,

Կսփոփեմ քո հոգին,

Համբույրով սրտագին

Կսեղմեմ քեզ իմ կրծքին…

Հուսանք՝ կիրականանա մարտիկի երազանքը:

Մարտի դաշտում գնդացրով ժամեր շարունակ օդն էր պաշտպանում Աբրահամ Կարապետյանը: Արցունքն աչքերին` վաշտի հրամանատարը պատմում էր, թե ինչպես իր կյանքի գնով մի ամբողջ վաշտ փրկեց Աբրահամը: Թուրքը հասկանալով, որ անզոր է հզոր բազկի դեմ, դիպուկահարների ջոկատ է կանչում և խոցում Աբրահամին, որ հերոսաբար զոհվեց Ջաբրայիլում՝ կյանքը նվիրելով հայրենիքին, հոգին` Աստծուն, հարազատներին թողնելով միայն արցունքներ:

Մոմավառությամբ հարգեցին հերոսի հիշատակը:

«Օրհնյալ են նրանք և երանելի, ովքեր պայքարի միջով ընթացան դեպի անմահություն»:

Ռաիսայի կատարած «Կարմրում է սև այգին» հուզիչ երգի ելևէջների տակ աշակերտներն իրենց խոնարհումը բերեցին հերոսին:

«Նահատակ զինվորներին փորձում ենք փնտրել մեր օրերի մարդկանց մեջ, փորձում ենք տեսնել նրանց հայացքը, աչքերը: Ախր, նրանք ապրել, ապրում և ապրելու են: Նրանք անմահության ու հավերժության ճամփան են ընտրել»: (Լուսինե)

Ձեր լռությունը զնգում,

Զրնգում է ձորով մեկ,

Ձեր լռության համերգում

Ինձ բացակա չդնեք… (Մերի)

Դասի ավարտին ուսուցիչը, կարևորելով նմանատիպ դասերի անցկացումը, նշեց, որ հայոց բանակաշինության պատմությունը ոչ միայն պատմական գիտելիք է, այլեւ հայրենասիրության գրավական:

Փա՛ռք հայոց բանակին, նրա զինվորին,

Զինվոր ծնած մայրերին և հայ ժողովրդին:

 

ԿԱՐՄԵՆ ՆԵՐՍԻՍՅԱՆ

Հայոց լեզվի և գրականության ուսուցչուհի