Երջանիկ մարդիկ են իրենց հայրենիքում ծնվածները։ Իհարկե, նրանք էլ զուտ իրենց մարդկային հոգսերն ու մտահոգություններն ունեն, աշխատելու, ապրելու խնդիրները, բայց նրանց հոգին, սիրտը, միտքը մեծ հաշվով հանգիստ է, նրանք յուրայինների մեջ են, իրենց հող ու ջրի վրա, իրենց արմատներին մոտ ու հարազատ□ Բոլորովին ուրիշ է դրսում ծնված հայի վիճակը, եւ բոլորովին այլ, եթե ծնվել, աչք ես բացել Թուրքիայում, Քյաթխա փոքրիկ, բայց շատ գեղեցիկ մի քաղաքում։ Ես վերջիններից եմ։ Ինձ ու իմ նմաններին բաժին է հասել այնտեղ ծնվել, ապրել ու մեծանալ։ Ծնվել, ապրել ու մեծանալ ինքդ քեզ օտար, քո էությանը, քո արմատներին խորթ, մի տեսակ երկփեղկված ներաշխարհով, հոգեբանությամբ□ Երանի մարդու հոգսը միայն հաց ճարելու հոգսը լիներ, բայց երբ դու սկսում ես ապրել ինքդ քեզ գտնելու, ճանաչելու հոգսով, սովորական «ապրել» բայը բոլորովին ուրիշ իմաստ ու բովանդակություն է ստանում։

Հայրենասիրությունը այս երկիրը շենացնելն է, երկիրը ծաղկեցնելն է… Հզոր հայրենիք ունենալն է, հողիդ տեր ու զինվոր զգալն է: Հազար դժվարություն եմ տեսել, հազար դառնություն ու հիասթափություն ճաշակել, բայց տխուր կատակով միշտ էլ կրկնում եմ` հազար փետով էլ ինձ ծեծեն, ես իմ երկրից գնացողը չեմ, ու Աստված չանի, թե վտանգվի իմ երկրի խաղաղությունը, էլի կգնամ մարտի դաշտ:

Գոնե ինձ համար, ինձ հանդիպածների մեջ Մոնթեն ամենաազնիվն էր աշխարհում։ Նրա անվան կողքին շատ բնորոշիչներ կարելի է շարել` անձնուրաց հերոս, ֆանատիկոս…, բայց Մոնթեի անձը բնորոշող ամենաուժեղ, ցայտուն երանգը ազնվությունն էր։ Պատերազմի մեջ թե պատերազմից դեսը, ինձ հայտնի հրամանատարները իշխում են ու իշխել են կամքով, ուժով, բռնությամբ, սիստեմի ատամնանիվներով եւ այլն։ Մոնթեն ենթարկեցրեց, իշխեց իր բանակին ազնվությամբ։ Պատկերացրեք 35-40 տարեկան ֆիդայի, զինվոր, մեծ ինտելեկտի տեր զորավար` Էկզյուպերիի «Փոքրիկ Իշխանի» ազնվությամբ ու պարզությամբ… այս կերպարի դեմ խաղ չկա, սա իր ետեւից բանակներ կարող է տանել։ Մոնթե Մելքոնյան-Ավոյի մասին ամենամեծ հուշարձանն ու պատիվը, հիշատակի հավերժացումը կլինի իր կիսատ թողած գործը ավարտին հասցնելը։

Ու թեեւ հաղթանակը համաժողովրդական կամքի արդյունք է, այնուամենայնիվ, ամեն հաղթանակ նաեւ մի քանի լեգենդար զորահրամանատարների անունով ու կերպարանքով է սովորաբար ներկայանում։ Եթե այդպես է, ապա ղարաբաղյան մեր հաղթանակն ինձ համար Մոնթեի կերպարանքն ունի։ Ես նրան տեսել եմ, լսել, նրա կողքին կռվել։ Երջանիկ է նա, ով Մոնթեին ճանաչել է եւ միաժամանակ դժբախտ, որ նրան կորցրել է։ Ես այդ երջանիկ-դժբախտներից մեկն եմ։

Նվեր Առաքելյանը ծնվել է 1963 թվականին Սիսիանի շրջանի Բարձրավան գյուղում։ Դպրոցից հետո ծառայել է խորհրդային բանակում։ 1983թ. ընդունվել է բժշկական ինստիտուտի դեղագործական ֆակուլտետ։ Բուհն ավարտելուց հետո ընկերոջ՝ համակուրսեցի Վարդանի հետ ինտերնատուրան որոշեցին Ստեփանակերտում շարունակել։ 1989թ. էր, հենց այդ ժամանակահատվածում էլ աշխարհը խառնվեց, ու Առաքելյանն ու ընկերը որոշեցին մնալ Արցախում։ Դիմեցին «Կռունկ» կոմիտեին, որ իրենց ուղարկեն այնտեղ, որտեղ անհրաժեշտություն կար։ Եվ ահա Նվերը նշանակվում է Հադրութի կենտրոնական շրջանի դեղատան պետ. տեղի բնակչությանն ու զինվորներին դեղորայք էր մատակարարում։ Ստեփանակերտից էր բերում հասցնում դեղորայքը: Վտանգներով լի, թշնամու ուղիղ նշանառության տակ էր ձգվում այդ ճանապարհը։ Քանի՞ անգամ է կտրել-անցել մահվան այդ ճանապարհը, հիմա չի էլ հիշում: Բացի մասնագիտական աշխատանքը կատարելուց, Նվեր Առաքելյանը տեղի ինքնապաշտպանական ջոկատների կազմում մասնակցել է նաև ռազմական գործողություններին։

Ավագ լեյտենանտ Գայ Սիրականյանը սպարապետ Վազգեն Սարգսյանի անվան բարձրագույն սպայական դարբնոցն ավարտած այն սպաներից է, ովքեր մեծ նվիրումով և պարտքի զգացումով են կատարում իրենց պարտականությունները, սպա, որն իր ազնիվ ու պարկեշտ նկարագրով, իր գիտելիքներով նպաստում է մեր երկրի պաշտպանական համակարգի զարգացմանն ու կատարելագործմանը, ԶՈՒ անձնակազմի բարոյահոգեբանական վիճակի և միջանձնային հարաբերությունների լավացմանը։

Արցախ տանող ճանապարհն ինձ համար Ուխտի ճանապարհ է։ Բնությունն ասես շնչավոր լինի, զրուցում է քեզ հետ՝ հարցեր է տալիս՝ բազմաթիվ ու բազմախորհուրդ։ Եվ դու պետք է լռությամբ պատասխանես այդ հարցերին։ Դու էլ քո կողմից ես փորձում ինչ-որ հարցեր ուղղել, լսել պատասխանը, և պատասխանն էլի լռության ձայնով պիտի կարողանաս լսել։ Սակայն այս անգամ գնում եմ հանդիպելու մի անձնավորության հետ, մի հայուհու, որին դեռ մանկուց ճանաչել եմ։ Ճանաչել եմ մայրիկիս, մեր մտերիմ հարևան Արեգա տատի պատմություններից։ Արեգա տատը իմ հերոսի մասին խոսելիս ասում է. «Նա մեր օջախի ճրագն է», իսկ Սուսաննա մայրս նրան համարում է իր հոգևոր քույրը (ազգանունները նույնն են) ու բնորոշում է այսպես՝ Արցախի դուստրը, կամ էլ Արցախի գանձը։