Language:

  • Հայերեն
  • Русский
  • English

Հոգևոր-մշակութային

Հայոց Խոսրով Կոտակ արքայի անտառը օղակող Գեղամա լեռների մի բազուկին է ծվարել փոքրիկ Շաղափ գյուղը։ Ինչպես շատ հայկական բնակավայրեր, անցած դարերում այս գյուղն էլ ապրել է իր ավեր ու ամայի, ծաղկուն ու շեն ժամանակները։ Գյուղը նորից շունչ առավ, երբ հայոց Մեծ եղեռնից մազապուրծ գաղթականները բնակություն հաստատեցին այստեղ։ Այն դարձավ հայոց բարբառների խճանկար, որովհետեւ պատմական Հայաստանի իրենց բնակավայրերի խոսքն ու շունչը, ավանդույթները իրենց հետ գյուղ էին բերել հայ գաղթականները։

ՍՈՒՐԲ ԳՐԻԳՈՐ ԼՈՒՍԱՎՈՐԻՉ

Հայոց երկրորդ Լուսավորիչ Գրիգորի աստվածաշնորհ գործունեության, հայոց համազգային մկրտության, քրիստոնեությունը Հայաստանում պետական կրոն հռչակելու իրողության հետ կապված տոները առանձնակի նվիրականություն ունեն Հայ եկեղեցու յուրաքանչյուր զավակի համար, որովհետեւ դրանց խորհրդով մեկ անգամ եւս զգալի է Աստծու ներկայությունը հայոց մեջ, Աստծու շնորհը հայ ժողովրդին եւ Բարձրյալի հանդեպ վերջինիս հավատի կենդանացնող ու փրկարար զորությունը:

ՀԱՂԹՈՒՄ ԵՆ ՄԱՅՐԵՐՆ ՈՒ ՔՈՒՅՐԵՐԸ

Պատերազմի այն օրերին ով եղել է ռազմի դաշտում, լավ կհասկանա, որ նայել մահվան աչքերին ու… ապրելը արդեն հերոսություն է, առավել եւս, երբ դու ես հրամանատարը, ու երբ քեզ մոռացած` մահվան աչքերին նայում ես ուրիշի փոխարեն…
– Ամեն անգամ, երբ «Սասունցիներ» ջոկատի տղաներով պատրաստվում էինք սահման դուրս գալ,- վերհիշում է հրամանատար Ալֆրեդ Ներսիսյանը՝ Աֆոն,- տղաների մայրերը գալիս էին մեզ ճանապարհելու։

ՏՈՆ ԿԱԹՈՂԻԿԵ ՍՈՒՐԲ ԷՋՄԻԱԾՆԻ

Նավակատիքը տաճարի խորանի կանգնեցման, տաճարի եւ Եկեղեցու օրհնության տոնն է: Հնում երեք անգամ եղավ տաճարի նավակատիք: Նախ՝ երբ Սողոմոնը կառուցեց տաճարը, ժողովեց ողջ Իսրայելը եւ սեպտեմբեր ամսին մեծ շուքով ու ճոխությամբ կատարեց տաճարի նավակատիքը: Երկրորդ անգամ, երբ Զորոբաբելը նորոգեց ավերված Երուսաղեմը եւ վերստին կառուցեց տաճարը, մարտ ամսին կատարեց տաճարը նորացնելու մեծ տոնը: Երրորդ անգամ Հուդա Մակաբայեցու ժամանակ կատարվեց տաճարի նավակատիքը, երբ Անտիոքոսի պղծած տաճարը վերստին սրբվեց:

ԱՆՏԱՌԸ

Խրամատի հարեւանությամբ ջրի մի տակառ կար։ Ծորակից մեկ-մեկ ջուր էր գետնին կաթում։ Շիկացած հողը ագահաբար ծծում էր կաթիլները։ Արեւն երկնքից կրակ էր թափում։ Խրամատը հողաթմբի ետեւում էր։
Հանկարծ մի ճնճղուկ եկավ նստեց ջրի տակառի վրա ու սկսեց ժիր ծլվլալ։
Քսան օր ոչ մի հարձակում չէր եղել։ Զինվորները սպասելուց հոգնել էին։ Իսկ հարձակումը կարող էր սկսվել ամեն վայրկյան։ Ծանր ու տառապալից լռություն էր տիրում։
Զինվորը նայեց ճնճղուկին. «Իմ ամեն օրվա հյուրն էլի եկավ»։ Թեյի բաժակն առավ, գնաց նստեց տակառի մոտ ու ճնճղուկին դիմելով՝ ասաց. «Էն կողմերում ի՞նչ կա»։ Հետո հայացքը դարձրեց թշնամու դիրքերի կողմը. «Հիմի դու ո՞ւմ լրտեսն ես, մե՞րը, թե՞ նրանցը»։

Որդու զոհվելուց հետո մայրը ապրեց երկար մի կյանք… Հերոս որդի էր կորցրել, ու չնայած բազում հոգս ու դժվարություններին՝ ապրեց արժանապատիվ։ Որդին սիրած աղջիկ ուներ, արդեն ոսկյա շղթան իր խաչով, նշանի մատանին առել էր, պատրաստել։ Վերջին անգամ մարտի գնալուց առաջ այն ցույց էր տվել որդուն, խնդրել, որ այդ անգամ մնա տանը, գնան նշանդրեքի։ Որդին համոզել էր մորը. «Մա՛մ ջան, էս անգամ էլ գնամ-գամ` քո սրտով կլինի»։ Գնաց, չեկավ։ Զոհվեց, փրկելով ընկերներից քանի՜քանիսի կյանքը…

-1991թ. վերջն էր։ Հատուկ հանձնարարությամբ մեկնել էինք Արցախ,- պատմում է Իգոր Սարգսյանը:- Ապրում էինք Քարինտակ գյուղում, գյուղապետ Վաղարշակ Առուշանյանի եղբոր տանը։ Արդեն լուսանում էր, երբ հանձնարարությունը կատարած վերադարձանք Լիսագորից։ Հոգնած էի, աչքերս փակվում էին, սակայն երբ պատուհանից դուրս նայեցի, ականատեսը դարձա զարմանալի, անբացատրելի մի տեսարանի: