Հոգևոր-մշակութային
Զավակները մեծացել-«փետրակալել» ու «թռել» էին տնից։ Ընտանիքներով ամեն ամառ գնում էին ծննդավայր՝ ծնողներին տեսության։ Ամեն գնալուց համոզում էին վաճառել տունը, տեղափոխվել Երեւան՝ իրենց մոտ։ Ծնողները ոչ մի կերպ չէին համաձայնում։ Եվ ծեր ամուսիններն ապրում էին այդպես մենակ ու հարազատներին կարոտ։ Մի քանի տարի էր, ինչ հիվանդությունը կնոջը գամել էր անկողնուն, զրկել քայլելու հնարավորությունից։
Շահումյանի գաղթի օրերին ամուսինն իր հաշմանդամ կնոջը պառկեցրեց ծածկոցի վրա ու սկսեց քարշ տալ դիմացի անտառը։ Մինչ թշնամու բնակավայր մտնելը պետք էր հասնել անտառ։
2004 թվականի դեկտեմբերյան մի օր Արմավիրի մարզի Ոսկեհատ գյուղի միջնակարգ դպրոցի 9□րդ դասարանում հրդեհ բռնկվեց։ Դասարանում դրված էր նավթի վառարան, տղաները չարություն էին արել, նավթը հոսել էր, հետո բռնկվել էր նախ վառարանը, հետո՝ հատակը, վարագույրները… Մի խոսքով` իսկական հրդեհ…
Անմիջապես նրանց օգնության հասան բարձր դասարանցի աշակերտները։ Աշակերտներին դուրս հանեցին, հանգցրին կրակը, կոտրեցին պատուհանների ապակիները, որպեսզի ծուխը արագ քաշվի։ Բոլոր պատերը սեւացել էին, պատել մրի հաստ շերտով, բացի գրատախտակի վերեւում կախված Քրիստոսի նկարից։
Ճապոնիայի ռազմական պատմության մեջ առանձնանում են զինվորականների երեք կերպարներ` զորավարներ, սամուրայ-ռազմիկներ եւ նինձյա-լրտեսներ: Այս հոդվածում կպատմենք սամուրայների մասին:
«Սամուրայ» բառը սերում է հին «սամուրաու» բայից, որը նշանակում է ծառայել, այսինքն` սամուրայը ծառա է: Ճապոնիայում սամուրային կոչում են նաեւ «բուսի», այստեղից էլ «բուսիդո»` «ռազմիկի ուղի» արտահայտությունը:
Որպես հատուկ խավ` սամուրայները գոյություն են ունեցել Ճապոնիայի ողջ պատմության ընթացքում:
Հանրահայտ է, որ յուրաքանչյուր ժողովրդի լավ ճանաչելու, նրա բնավորությունը, բարոյականությունը, հոգեբանությունն ու վարքագիծը ճիշտ հասկանալու համար նախ եւ առաջ պետք է ուսումնասիրել նրա էպոսը, քանզի գրական-գեղարվեստական ոչ մի ստեղծագործության մեջ այնպես խորքային ու լիարժեք չի դրսեւորվում այս կամ այն ժողովրդի բնավորության ու բարոյականությամբ ամբողջական նկարագիրը, որքան ազգային էպոսում։ Ավելին, ցանկացած ժողովրդական էպոս նաեւ տվյալ ժողովրդի պատմության վստահելի աղբյուր է, որովհետեւ այնտեղ, թեեւ անուղղակի ու չհամակարգված ձեւով, պարունակվում են հետաքրքիր տեղեկություններ ու փաստեր էպոսաստեղծ ժողովրդի պատմական անցյալի, նրա անցած ճանապարհի, ձեռքբերումների ու կորուստների, հաջողությունների ու կոտորածների մասին։
– Գարուն էր։ Գառնի գյուղի եզերքի իմ այգում էի։ Կողքի այգում տարեց մի հայուհի էր աշխատում։ Չնայած մեր գյուղից էր, բայց ես նրան չէի ճանաչում,- պատմում է Արամ Ներսիսյանը։ -Բարեւեցի մայրիկին եւ անցա աշխատանքի։ Տեսնելով ձեռքիս տնկիները, նա դիմեց դպրոցահասակ երկու տղաների, որոնք կազմ ու պատրաստ սպասում էին։ Տատիկի կեսբարան խոսքից հետո տղաները բահը բերեցին եւ սկսեցին ինձ օգնել, տնկիների համար փոս փորել։ Հետո տատը մոտենալով` ինձ ասաց.
-Տղա՛ ջան, անունս Շառլոտ է, ինձ Շառլո են ասում։ Դե դու քաղաքում ես ապրում, ինձ երեւի չես հիշի, բայց ես քո ծնողներին լավ գիտեմ, միասին աշխատել ենք, ողորմածիկ հորդ լավ եմ հիշում։
Գեղարքունիքի մարզի Ծաղկաշեն գյուղում են ապրում Արարատ եւ Արծվիկ Գեւորգյաններն իրենց 5 զավակների հետ։ Հին Բայազետի Կզլ-Դիզա գյուղից նրանց մի ճյուղը եկել-հաստատվել է Աժդահակի ստորոտում գտնվող այս բնակավայրում։ Տարիների հետ գյուղը շենացել է, տարածվել Գավառագետի վտակներից մեկի աջ ու ձախ ափերին։ Հիմնականում զբաղվում են հողագործությամբ ու անասնապահությամբ։ Հյուրասեր են, կատակասեր։ Սիրով են պատմում իրենց լեռան գագաթի խառնարանի հրաշագեղ լճակից, որտեղ պահպանված են իշխանի տեսակներ, պատմում են լեռան լանջերի խաչքարերից, մատուռից։ Նախնիներից ժառանգել են պատվախնդրություն, հայրենասիրություն։
Երկու տարի առաջ էր` ձմեռնամուտին։ Որոշեցի մեքենայի հովացման համակարգի մեջ ջրի փոխարեն անտիֆրիզ լցնել։ Ջուրը թափեցի, փորձեցի համապատասխան խտության լուծույթ պատրաստել։ Տարողության միջից փողրակով քաշեցի հեղուկը եւ… մի քիչ բերանս լցվեց։ Ու թեեւ ես ընդհանրապես զզվող չեմ` բերանիս մեջ ինչ-որ տտիպ տհաճ քաղցրություն զգացի, բայց բանի տեղ չդրեցի: Շարունակեցի գործս, եւ մի քանի րոպե անց ամբողջ մարմինս պատվեց ալերգիկ ցանով։
Բժշկի դիմեցի։ «Ալերգիա է»,- ասացին եւ հենց հիվանդանոցում ներարկում արեցին, որից, սակայն, ավելի վատացա եւ սկսեցի դողացնել։ Ճիշտն ասած, ասեղից վախենում եմ, դողն էլ` մյուս կողմից։