Language:

  • Հայերեն
  • Русский
  • English

Պատմության էջերից

Հայերը Ֆրանսիայում՝ պատմական Գալիայի վրա ոտք են դրել շատ վաղուց։ Հայ վաճառականները առեւտուր են կազմակերպել այստեղ 6-7-րդ դարերում։ Իսկ 13-14-րդ դարերում Ֆրանսիա եկած հայ վաճառականներն արդեն գործարքներ էին կնքում։ Եվ այնքան շատ, որ ֆրանսիական Մոնիֆիլե քաղաքի համալսարանի դռանը փակցնում էին հայկական եւ ֆրանսիական դրամների փոխարժեքը ցույց տվող ցուցանակներ։ Այսինքն՝ մեր օրերի լեզվով՝ չենջեր։

ԼԵԳԵՆԴ ԶՈՐԱՎԱՐԻ ՄԱՍԻՆ

…1934թ. օգոստոսն էր։ Այդ օրերին նախագահ Մուստաֆա Քեմալի հրավերով Թուրքիայում էին գտնվում մեծ թվով այլազգի լեզվաբան-գիտնականներ։ Նրանց հետ միասին աշխատում էր նաեւ Քեմալի քարտուղարը՝ բուլղարահայ գիտնական ՀԱԿՈԲ ՄԱՐԹԱՅԱՆԸ։ 1916-ից նա Քեմալի օգնականն ու խորհրդատուն էր։ Այդ կապը մի քանի տարի ընդհատվել էր, իսկ 1932-ին նորից շարունակվել։ Մարթայանը ծառայություն էր մատուցել թուրքական սահմանադրությունն ստեղծելու, հանրապետական կարգը կատարելագործելու, արաբատառ այբուբենը լատինատառ դարձնելու գործում։

ՄՈՒՍԱ ԼԵՌԱՆ 6 ԳՅՈՒՂԵՐԻ ԻՆՔՆԱՊԱՇՏՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆԸ

Մուսա լեռան վեց գյուղերի հայությունն աշխարհագրական դիրքի շնորհիվ գրեթե անմասն մնաց համիդյան հալածանքներից, իսկ 1915-ի հուլիսի կեսերին հակվեց ինքնապաշտպանության գաղափարին:
Դաշնակիցների ափհանման գործողության ժամանակ հայաբնակ ու ծովեզրյա տարածքը հրաշալի հենակետ կարող էր ծառայել, եւ հուլիսի 26-ին հրապարակվեց հնգօրյա ժամկետում Քեսապի հայության տարագրման հրամանը: Մուսալեռցիների մի մասը սկսեց լեռ բարձրանալ, իսկ ինքնապաշտպանության դիմելու որոշումն ընդունվեց հուլիսի 29-ին, Յողունօլուկում գումարված ընդհանուր ժողովում, եւ մի քանի օրում Մուսա լեռ բարձրացավ շուրջ 5.000 հայ, իսկ 2.000-ը՝ տարագրվեցին…

ԱՐՑԱԽԻ ԱՆԿԱԽՈՒԹՅԱՆ ՀԱՄԱՌՈՏ ԺԱՄԱՆԱԿԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆ. 1991թ. ՍԵՊՏԵՄԲԵՐ – ԴԵԿՏԵՄԲԵՐ

1991թ. սեպտեմբերի 2.– ժողովրդական պատգամավորների Լեռնային Ղարաբաղի մարզային եւ Շահումյանի շրջանային խորհուրդների համատեղ նստաշրջանը հռչակեց Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետությունը (ԼՂՀ)` նախկին ԼՂԻՄ եւ Շահումյանի շրջանի սահմաններում: Ընդունվեց ԼՂՀ անկախության մասին հռչակագիրը (դեկլարացիա):
Այդպիսով իրականացվեց մի իրավունք, որն արտացոլված էր այն ժամանակ գործող օրենսդրության մեջ, մասնավորապես` 1990թ. ապրիլի 3-ի ՙԽՍՀՄ կազմից միութենական հանրապետության դուրս գալու հետ կապված հարցերի որոշման կարգի մասին՚ ԽՍՀՄ օրենքում, որը նախատեսում էր ազգային ինքնավարություններին իրավունք տրամադրել ինքնուրույն կերպով որոշելու սեփական պետաիրավական կարգավիճակը ԽՍՀՄ կազմից միութենական հանրապետության դուրս գալու դեպքում:

ՊԱՏՄՈՒՄ ԵՆ ԿԱՊԱՎՈՐՆԵՐԸ

Մեր կամավորական գումարտակի կապի առաջին միջոցները քաղաքային պայմաններում 5-10կմ շառավղով գործելու համար նախատեսված «Լեոններն» ու «Վիոլաներն» էին, որոնք, բարձունքներում 40-50կմ շրջագծով կապ ապահովելով, այդ փուլում արդարացրին իրենց, իսկ հանրապետական զինկոմիսարիատից բերած թեեւ հին, բայց հզոր կայանքները տեղադրեցինք հեռավոր գյուղերում: Գումարտակի պաշտպանության շրջանը մեծ էր, շուրջ 40 կիլոմետր՝ Կապանից մինչ Ներքին Հանդ: Առանձին կապի հանգույց ուներ նաեւ Հատուկ գնդի Կապանի վաշտը, որն արդեն վերակազմավորվել էր սահմանապահ պարետատան:

ՈՂՋ ԿՅԱՆՔԸ՝ ՀՈՒՅԺ ԳԱՂՏՆԻ

Իվան (Հովհաննես) Աղայանցը ծնվել է 1911 թվականի օգոստոսի 28-ին Գանձակում (Կիրովաբադ), ուսուցչի ընտանիքում։ Դեռ մանկուց բժշկուհի քույրը եղբոր մեջ սերմանել է հետաքրքրություն լեզուներ սովորելու նկատմամբ, իսկ չեկիստ եղբայրներն ամեն կերպ ձգտում էին իրենց ճանապարհով տանել եղբորը, որը, հնարամտորեն ընտրեց ոսկե միջինը՝ չնեղացրեց ոչ քրոջը, ոչ էլ եղբայրներին… Արդեն չափահաս, Աղայանցը ազատ հաղորդակցվում էր ֆրանսերեն, իսպաներեն, պարսկերեն, թուրքերեն, բավականին լավ գիտեր նաեւ անգլերեն ու իտալերեն։

ՇԱՈԼԻՆ ՎԱՆՔԻ ԼԵԳԵՆԴԸ

Երբ 1982թ. էկրաններին ցուցադրվեց «Շաոլինի վանքը» ֆիլմը, այն միանգամից մեծ արձագանք առաջացրեց ոչ միայն արեւելյան մարտարվեստի երկրպագուների, այլեւ հազարավոր մարդկանց մեջ: Բոլորին գերեց այդ վանքի վանականների վարպետությունը, ճկունությունը, ուժը, արժանապատիվ ապրելակերպը, եւ շատերը ցանկացան տիրապետել այդ մարտարվեստին: Ֆիլմին հետեւեցին նրա հաջորդ սերիաները` «Շաոլինի որդիները» եւ «Շաոլինի մարտարվեստները»: