Language:

  • Հայերեն
  • Русский
  • English

Պատմության էջերից

...ՈՒԻՆՍԹՈՆ ՉԵՐՉԻԼԸ

Անցյալ հարյուրամյակի մեծագույն քաղաքական գործչի համբավը ըստ արժանվույն վաստակած Ուինսթոն Լեոնարդ Սպենսեր Չերչիլը (1874-1965) սերում էր Մարլբորոների նշանավոր տոհմից: Որակյալ կրթություն ստանալով Հարրոուի ռազմահեծելազորային դպրոցում` նա, նախ որպես զինվորական թղթակից, ծառայել է Հնդկաստանում, ապա մասնակցել անգլո-բուրական պատերազմին: 1900 թվից սկսվում է Չերչիլի քաղաքական գործունեությունը: Նա ընտրվում է պառլամենտի անդամ, ապա պաշտոնավարում իբրև գաղութների նախարարի տեղակալ, առևտրի, ներքին գործերի և ռազմածովային նախարար: Առաջին աշխարհամարտի տարիներին Լոյդ Ջորջի կառավարության կազմում Չերչիլն արդեն ստանձնել էր ռազմական և ավիացիայի նախարարի պաշտոնը:

ԿԱԽԱՐԴՆԵՐԻ ՀԵՏԱԽՈՒԶԱԿԱՆ ԾԱՌԱՅՈՒԹՅՈՒՆԸ

Հին Ռուսաստանում տիրակալների և պետության անվտանգությունն ապահովող` մոգերի հատուկ գաղտնի կազմակերպության` Կախարդների թագավորական ծառայության գոյությունն ինքնին շուրջ կես հազարամյակ գլխավոր պետական գաղտնիք էր: Մինչ օրս այս ծառայության պատմությունը պատված է մշուշով, և նրա վերաբերյալ տարբեր լեգենդներ և ասքեր են հյուսվել: Այս կազմակերպության ազդեցությունը երկրի և նրա քաղաքացիների կյանքում միշտ էլ վիթխարի է եղել, սակայն արտաքնապես չի զգացվել:

ԶԻՆՎԱԾ ԴԻՄԱԿԱՅՈՒԹՅՈՒՆԻՑ ՄԻՆՉԵՎ ՏՈՂԻ ԱԶԱՏԱԳՐՈՒՄ

Հուլիսի 15-ին, Շահումյանի շրջանի երեք գյուղերի հայաթափումից հետո ԼՂԻՄ աշխատավորության ներկայացուցիչների ժողովը հայտարարեց, որ ինքնավար մարզը մնում է ստեղծվելիք խորհրդային նորացված ֆեդերացիայի կազմում:
Հուլիսի 20-ին Շահումյանի շրջանի Վերիշեն գյուղի համար մղվող մարտերում Շամփրապտուկի բարձունքում զոհվեց Հատուկ գնդի առաջին վաշտի հրամանատար Ջիվան Աբրահամյանը, որ արդեն գործուն մասնակցություն էր ունեցել Արարատի, Երասխի, Կապանի, Վարդենիսի, Սիսիանի, Գորիսի, Նոյեմբերյանի, Վայքի, Տավուշի և Շահումյանի շրջանների ինքնապաշտպանական մարտերին: 1996 թվականին նրան հետմահու շնորհվեց Հայաստանի Հանրապետության Ազգային հերոսի կոչում:

ՀԱՅԿԱԿԱՆ ՀԵՏԱԽՈՒԶՈՒԹՅԱՆ ԳԱՂՏՆԻ ԳՈՐԾՈՂՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ 1720-ԱԿԱՆ ԹԹ.

1720-ական թթ. ապստամբած հայությունն ակնդետ սպասում էր, թե ուր որ է սկսվելու են ռուսական բանակի հարձակումն ու միացումը Արցախում և Սյունիքում կենտրոնացած հայկական զորքերի հետ։ Այդ ժամանակաշրջանում հետախույզ հայերը` վերոհիշյալ Ապելի նման, ռուսական հրամանատարության համար աշխատում էին ընդամենը «համատեղությամբ», ելնելով հայ ազատագրական շարժման շահերից և զուգահեռաբար կատարելով նրա ղեկավարների առաջադրանքները։ Այդպես էին վարվում նաև կամավորական սկզբունքով կազմավորված ու կամավորապես էլ ռուսական մերձկասպյան զորախմբի մեջ մտած հայկական առաջին ջոկատների հրամանատարները։

«ՕՂԱԿ» ԳՈՐԾՈՂՈՒԹՅՈՒՆԸ ՇԱՐՈՒՆԱԿՎՈՒՄ ԷՐ...

Մայիսի 3-ին Մոսկվայում խորհրդային և արտասահմանյան լրագրողների համար կազմակերպված մամուլի ասուլիսում Հայաստանի ԳԽ նախագահ Լևոն Տեր-Պետրոսյանը, ներկայացնելով Հայաստանում ու Արցախում ստեղծված իրավիճակը, հայտարարեց, որ Հայաստանի Հանրապետությունը դատական գործ կհարուցի ԽՍՀՄ ներքին գործերի նախարար Պուգոյի եւ ՆԳՆ ներքին զորքերի հրամանատար Շատալինի դեմ: Նա նաեւ հայտնեց, որ ինքը մեկ ամսում 37 հեռախոսազրույց է ունեցել երկրի ղեկավարության հետ՝ ներկայացնելով Արցախում ստեղծված իրավիճակը, սակայն այս երկուսը հանցավոր գործարքի մեջ են Պոլյանիչկոյի և Ադրբեջանի ղեկավարության հետ:

ԹԱՎՐԻԶԻ ՔԱՐՏԵԶԸ

Պահպանված արխիվային վավերագրերում կան բազմաթիվ զեկուցագրեր և ամփոփագրեր, որոնք կազմել են հայ հետախույզները կամ նրանց վերադասները՝ հավաքված տեղեկությունների հիման վրա։ Որպեսզի ընթերցողը գոնե ինչ-որ պատկերացում կազմի դրանց բովանդակության, ոճի և հետաքրքրությունների շրջանակի մասին, համառոտաբար թվարկենք այն հարցերը, որոնք Պետրոս Ա-ին 1722 թ. դեկտեմբերի 9-ին ներկայացված զեկուցագրում լուսաբանում է Մինաս Տիգրանյանը (այս տեղեկությունները հավաքել էին երկու հայ «լեգալ հետախույզները», ում 1722 թ. սեպտեմբերին Մինասը հատուկ ուղարկել էր Թիֆլիս՝ Ի. Ա. Տոլստոյի գլխավորած ռուսական պատվիրակության կազմում).

XII դարում խաչակրաց արշավանքների հետեւանքով ստեղծվել էին լատինական իշխանությունները Մերձավոր Արեւելքում (Եդեսիայի կոմսությունը, Անտիոքի դքսությունը, Երուսաղեմի թագավորությունը)։ Սրանք Կիլիկիայի հայկական իշխանությունների հետ բազմակողմանի կապերի մեջ էին, տնտեսական, քաղաքական, ռազմական ու նաեւ խնամիական։ Հայ աղջիկները համարվում էին լավագույն հարսնացուները. «Որ տունը հայ աղջիկ, այնտեղ բերք ու բարիք»,- այդպես էր համընդհանուրի կարծիքը։