Հունիսի 17-ին Արզնի օդանավակայանում փոխգնդապետ Ս. Խանաղյանը, մայոր Բ. Խաչատուրովը և մայոր Գ. Նահապետյանը կատարեցին աոաջին ուսումնական թռիչքը։
Հունիսի 18-ին ծանր մարտեր էին Լաչինի ու Կուբաթլուի մատույցներում, հյուսիսային շրջանները հրետակոծվում էին, Լաչինում ծանր կռիվներ էին, հատկապես Կոռնիձոր-Մալխալափ հատվածում, Մարտակերտ քաղաքի ուղղությամբ թշնամու ճնշումը մեծանում էր:

Շառլ դը Գոլլը չի դասվում այն առաջնորդների շարքը, որոնք ապրել են ծայրահեղ դժվարին մանկություն և հետագայում բարձունքներ են նվաճել` քայլելով ճակատագրին հակառակ: Նա ծնվել է կաթոլիկների ընտանիքում, ապրել է բավականին ապահով կյանքով: Իրենց 5 երեխաներին ծնողները դաստիարակում էին հայրենասիրական ոգով` նրանց մանրամասն ծանոթացնելով Ֆրանսիայի պատմությանը և մշակույթին: Նրա հայրը` Անրի դը Գոլլը, ճիզվիտական քոլեջում դասավանդում էր պատմություն և փիլիսոփայություն: Բացի այն, որ Շառլն իր ուսումն սկսում է հենց այս քոլեջում` ստանալով կրոնական կրթություն, հայրը իր լուրջ ազդեցությունն է թողնում որդու կայացման ճանապարհին՝ սերմանելով հպարտություն իր երկրի պատմության, իր արմատների, ինչպես նաև իր նախնիների հերոսական անցյալի նկատմամբ:

Տարիներ առաջ հաճախ էի գնում դիրքեր։ Գնում էի գրելու կռվող տղաների մասին։ Ու երբ իջնում էի դիրքերից, ինձ այնպես էր թվում, ասես այնտեղ մնացին ինձ համար շատ հարազատ, շատ թանկ ու մտերիմ մարդիկ…
Այցերից մեկի ընթացքում տղաներից մեկի՝ Գորիսի շրջանի Վերիշեն գյուղում ծնված, այն ժամանակ ավագ լեյտենանտ Կարեն Արտավազդի Արզումանյանի ծոցատետր-օրագիրը վերցրի, որում և՛ հումոր կար, և՛ թախիծ, և՛ ռոմանտիկա՝ համեմված այդ ժամանակաշրջանի բույրով ու դառնահամով։ Օրագրի մեջ նաև Կարենի երեխաների անվարժ ձեռագրով խզբզած նկարներն էին։ Ցավոք, այսօր ողջ չէ օրագրի հեղինակը, նրա այդ համառոտ գրառումներն էլ պատերազմական օրերի տխուր ժամանակագրությունն են։

Մայիսի 19-ին հայերը փորձում էին վերատիրանալ Շեֆեկ-Զեյվա և Թոդան-Սարիսու բնագծերին: Վիճակը սրվել էր նաև Նախիջևանի սահմանում, և ՀՀ Նախագահը հանդես եկավ հետևյալ հայտարարությամբ. «Ակնհայտ է, որ սա տեղի է ունենում 3-րդ ուժերի դրդմամբ և նպատակ է հետապնդում ստեղծելու քաղաքական պատրվակ՝ ուղղակի միջամտության համար: Հայաստանի Հանրապետությունը հենց այսօր էլ պատրաստ է Նախիջևանի Ինքնավար Հանրապետության հետ կնքել համակողմանի համագործակցության պայմանագիր՝ Հայաստանի և Նախիջևանի սահմանը լիակատար անվտանգության և կայունության գոտու վերածելու նպատակով»:

Անդրանիկը ապտակել է գեներալներ Տրուխինին ու Աբացիևին, Ռուբենին, Շիրվանզադեին, Բաղրամյանին, Միկոյանին։ Նրանցից շատերը երախտագիտությամբ եմ հիշում Զորավարի ապտակը, ինչպես Հ. Բաղրամյանը (նա ապտակը ստացել է 1918-ի մարտին, Սարիղամիշի մոտ գտնվող Խորասան գյուղում)։
Ս. Վրացյանը հիշում է. «Միկոյեան Անդրանիկից ծեծ կերաւ ու հեռացաւ ոչ միայն կամաւորական խմբից, այլև Դաշնակցութիւնից… Իսկ ո՞վ էր այն բախտաւորը, որ Անդրանիկի բռունցքի կամ լեզուի համը չէր ճաշակել։ Անդրանիկը ծեծել էր Գասպար Իփէկեանին, Աշխարհաբեկ Քալանթարեանին, Անաստաս Միկոյեանին, նոյնիսկ Ռոստոմի, բժ. Զաւրեանի և Ռուբէն Տէր-Մինասեանի վրայ փորձել էր ձեռք բարձրացնել»։

Շուշիի ազատագրման նախօրեին «Նիկոլ Դուման» ջոկատում էին հյուրընկալվել արտասահմանյան լրագրող աղջիկներ՝ ֆրանսուհի Սյուզին եւ ամերիկուհի Ջյուդին։ Եկել էին իրենց աչքով տեսնելու Արցախը, ծանոթանալու արցախյան խնդրին ու ճշմարտությունը պատմելու աշխարհին։ Մեկ ամիս մնալով ջոկատի կազմում, նրանք դարձել էին ջոկատի մտերիմները։ Այդ կենսուրախ աղջիկները սիրեցին Արցախը, նրա հիասքանչ բնությունը, մարդկանց։ Արցախն էլ նրանց սիրեց։

ԱՄՆ 16-րդ նախագահ Աբրահամ Լինքոլնը (1809-1865) համաշխարհային պատմության մեջ առավել սիրված և գնահատված քաղաքական գործիչներից է, որի անունը վաղուց դարձել է ազատության և ժողովրդավարության խորհրդանիշ:
Մասնագիտությամբ փաստաբան Ա. Լինքոլնը վաղ է մտել քաղաքականության ասպարեզ. 1830-ական թթ. նա Իլլինոյս նահանգի օրենսդիր ժողովի, ապա ԱՄՆ կոնգրեսի ներկայացուցիչների պալատի անդամ էր: 1850-ականների վերջին, ազատական հայացքներով իր համախոհների հետ ձևավորելով Հանրապետական կուսակցությունը, նա ինքն էլ դարձավ այդ կուսակցությունից առաջադրված առաջին նախագահը: