Հայերեն | На русском | In English

Մենյու
Խորագրեր
ԶԻՆՎԱԾ ՈՒԺԵՐՈՒՄ ԴԱՍՏԻԱՐԱԿՉԱԿԱՆ ԱՇԽԱՏԱՆՔՆԵՐԻ ԱՌԱՆՁՆԱՀԱՏԿՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ ԵՎ ԴՐԱՆՑ ԿԱՏԱՐԵԼԱԳՈՐԾՄԱՆ ՀՆԱՐԱՎՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ
ԶԻՆՎԱԾ ՈՒԺԵՐՈՒՄ ԴԱՍՏԻԱՐԱԿՉԱԿԱՆ ԱՇԽԱՏԱՆՔՆԵՐԻ ԱՌԱՆՁՆԱՀԱՏԿՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ ԵՎ ԴՐԱՆՑ ԿԱՏԱՐԵԼԱԳՈՐԾՄԱՆ ՀՆԱՐԱՎՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ

ԶԻՆՎԱԾ ՈՒԺԵՐՈՒՄ ԴԱՍՏԻԱՐԱԿՉԱԿԱՆ ԱՇԽԱՏԱՆՔՆԵՐԻ ԱՌԱՆՁՆԱՀԱՏԿՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ ԵՎ ԴՐԱՆՑ ԿԱՏԱՐԵԼԱԳՈՐԾՄԱՆ ՀՆԱՐԱՎՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸԶինված ուժերում դաստիարակչական աշխատանքների կազմակերպման վերլուծությունը ցույց է տալիս, որ չնայած դրանց կազմակերպման արդեն ընդունված ընդհանուր ուղղություններին, գոյություն ունեն որոշակի առանձին խնդիրներ, որոնք թելադրվում են աշխարհաքաղաքական պայմաններով, կրոնական, օրենսդրական և այլ պատճառներով: Ինչպես ցույց է տալիս վերլուծությունը, զինվորական դաստիարակությունը պատրաստության տեսակ չէ, գործնականում կարելի է դաստիարակություն տերմինը փոխարինել կամ սահմանազատում մտցնել դաստիարակություն և ուսուցում հասկացությունների միջև, դաստիարակություն հասկացությունը ավելի լայնացնել` փոխարինելով գաղափարական ուսուցմամբ և բարոյահոգեբանական ոգու ձևավորում հասկացություններով:

Դաստիարակությունը, կարծում ենք, նպատակային է դիտարկել  ոչ որպես ներգործության գործընթաց, այլ որպես պետական հասարակական կազմակերպությունների, ինստիտուտների, հրամանատարական կազմի, նրանց ԱՀՏԱԳ տեղակալների նպատակադրված գործունեություն, որը միտված է զինծառայողների անհատականությունը ձևավորելուն և զարգացնելուն:

Անձնակազմի դաստիարակության համակարգը իր մեջ ներառում է  հետևյալ բաղկացուցիչների դիալեկտիկական միասնությունը`

ա) դաստիարակության հիմնական նպատակը,

բ) նրա օբյեկտը (անհատը),

գ) զինծառայողների դաստիարակության հիմնական ուղղությունները,

դ) դաստիարակչական աշխատանքների հիմնական ձևերն ու մեթոդները,

ե) դաստիարակության միջոցները:

Դաստիարակության գլխավոր և հիմնական նպատակն է ձևավորել և զարգացնել զինված ուժերի զինծառայողին որպես քաղաքացու, հայրենասերի, անհատի, որը միշտ ձգտում է կատարելագործման` որպես հայրենիքի պաշտպանի, անկախ զինված ուժերում զբաղեցրած դիրքից` լինի շարքային, սերժանտ, թե սպա:

Դաստիարակության ներկայացվող հիմնական պահանջը համակարգվածությունն է, բազմակողմանիությունը, տրամաբանվածությունը, իրատեսությունը, արդյունավետությունը, մտահղացման միասնությունը, նպատակասլացությունը: Դաստիարակության առանձնահատկությունն է մտքի, կամքի և մարմնի մշտական լարվածությունը, մեծ ուշադրությունը ֆիզիկական պատրաստությանը և դրանց ծանրակշիռ դերը` դրված անձնակազմի ծառայողական գործունեության հիմքում, զինվորական ծառայության հեղինակության բարձրացումը և հարգանքը նրա նկատմամբ: Փաստորեն գործում է հետևյալ սկզբունքը. «Սովորում են այն, ինչ սովորեցնում են, դաստիարակողը դաստիարակում է իր նմանին»:

Կարծում եմ, որ զինված ուժերում դաստիարակչական աշխատանքների հիմնական ուղղությունը պետք է լինի ձևավորել, զարգացնել զինծառայողների մոտ բարձր ռազմական արհեստավարժ որակներ, հայրենասիրություն, բարոյահոգեբանական դաստիարակության հիմունքներ, գերի ընկնելու դեպքում` տոկունության որակներ: Ցանկացած իրեն հարգող սպա չի կարող անցնել թափթփված զինծառայողի կողքով, եթե նույնիսկ նրա մեկ կոճակը կոճկված չէ:

Այստեղից հաստատվում է այն կարգախոսը` չկա կարգապահություն շարքում, չի լինի կարգապահություն մարտում:

Զինված ուժերում դաստիարակչական աշխատանքների կազմակերպման հիմնական ձևերը պետք է դառնան (բացի ԳԴՊ և ՀՊՊ պարապմունքները) թեմատիկ միջոցառումները` թող դրանք կոչվեն «հրամանատարի տեղեկատվություն», «հայ ժողովրդի բարոյական ժառանգություն», «երևույթներ, որոնք խաթարում են հայ ժողովրդի բարոյական նկարագիրը» և այլն, ինչպես նաև հոգևոր դաստիարակության զարգացումը և ուղղորդումը դեպի Հայ առաքելական եկեղեցին և նրա պատգամները:

Այստեղ որոշակի անելիքներ ունեն զորամասերի հոգևոր սպասավորները, որոնց աշխատանքի անկյունաքարը պետք է դառնա.

♦  անձնակազմի բարոյահոգեբանական նախապատրաստումը զինծառայության դժվարություններին և հնարավոր մարտական գործողություններին, զարգացնել ընկերասիրության, փոխադարձ վստահության, սոցիալական հավասարության սկզբունքները,

♦  ի հայտ բերել ընկճվածներին, զինվորական ծառայությանը չհարմարված զինծառայողներին, ինչպես նաև ի հայտ բերվեն, այսպես ասած, «հեղինակավոր» զինծառայողները, նրանց հետ տարվեն բացատրական աշխատանքներ քրիստոնեության հիմնարար սկզբունքների` մարդասիրության, փոխադարձ ընկերասիրության,   հարգանքի և փոխզիջողականության մասին,

♦  հոգևոր սպասավորները պետք է դառնան զորամասի անբաժան մասը, ապրեն նրա հոգսերով, այլ ոչ թե զորամասում լինեն միայն եկեղեցական ծեսերի և տոների կատարողներ:

♦  հոգևոր սպասավորներին զորամասի հրամանատարությունը կարող է ներգրավել մասնակցելու զորամասի ներքին ղեկավարման հարցերին, նրանց կողմից կարող  են անցկացվել պարապմունքներ բարոյականության, հայրենասիրության, փոխադարձ համբերատարության, ռազմահայրենասիրական թեմաներով` ինչպես շարքային զինծառայողների, այնպես էլ սպաների հետ, նրանց կարելի է ներգրավել նաև զինծառայողների ազատ ժամանցի կազմակերպմանը, ինչպես նաև` զորավարժություններին, դաշտային պարապմունքներին, որտեղ նրանք կոգևորեն անձնակազմին, կազդեն ստորաբաժանումների բարոյահոգեբանական վիճակի վրա: Նրանց համար կարելի է որոշել զինվորական համազգեստի տեսակ` հոգևոր սպասավորի տարբերանշանային առանձնահատկություններով:

Վերջինս կարևոր է նրանով, որ ստորաբաժանման հրամանատարը միջոցառումը անցկացնում է անձամբ, ողջ անձնակազմի ներգրավումով, և որ կարևոր է, միջոցառումն անցնում է մտքերի ազատ փոխանակման պայմաններում:

Վերջին օրերի քառօրյա մարտական գործողությունները ցույց տվեցին, որ արդեն 22 տարի ապրում ենք «ննջող պատերազմի» պայմաններում, որը կարող է ամեն պահի արթնանալ, ուստի անհրաժեշտ է նորովի վերանայել դաստիարակչական և տեղեկատվական աշխատանքները: Դա վերաբերում է նաև մարտական գործողությունների ժամանակ զինծառայողների  հակառակորդի կողմից հնարավոր գերեվարման ժամանակ նրանց ճիշտ վարվելակերպի պլանավորմանը: Այն պետք է ծրագրավորված լինի այնպես,  որ հակառակորդի հատուկ ծառայություններին հնարավորություն չտրվի նրան ենթարկելու սադրանքների, չկարողանան նրան  մղել հայրենիքի հանդեպ հանցանքի` դավաճանության, այդ նպատակով կարելի է պլանավորել հատուկ պարապմունքներ, զինծառայողներին հանգամանորեն բացատրել վարվելակերպի կանոնները, հնարավոր ձևերը գերության ժամանակ, ինչպես նաև միջազգային մարդասիրական իրավունքի նորմերը:

Զինվորական դաստիարակության աշխատանքների համակարգը առանձնանում է իր ձևերի և մեթոդների բազմազանությամբ: Այն  պետք է ներառի ոչ միայն այն թեմաները, որոնք արդեն կան ԳԴՊ և ՀՊՊ ծրագրերում, անհրաժեշտ է նաև օպերատիվ, նպատակաուղղված տեղեկատվություն օրվա քաղաքական իրավիճակի մասին: Հիշում եմ` խորհրդային բանակում որպեսզի հասնեին քարոզչության միասնական քաղաքական տեղեկատվության, հիմնական դրույթները, քննարկելիք հարցերը համալիր ներկայացվում էին առանձին սյունակով և արդեն մշակված, պարզեցված, համարյա թե պլան-հակիրճակի տեսքով տպագրվում էին «ԽՐՈրվՈÿ ջՉպջՊՈ» թերթում` շաբաթական տեղեկատվության ժամերին անձնակազմին հասցնելու համար, ինչը բերում էր քաղաքական տեսակետների միասնության, որն էլ նպաստում էր արտաքին և ներքին քաղաքական վտանգների նկատմամբ միատեսակ տեսակետների ձևավորմանը, բնական է` անհրաժեշտ աշխարհընկալման ձևավորմանը: Ինչպես ասում են` ամեն մի նորություն լավ մոռացված հինն է:

Ա.ՊԱՀԼԱՎՈՒՆԻ

գնդապետ