ԹՈՒՅԼԱՏՐՈՒՄ ԵՄ ԹՌՉԵԼ

Կենտրոնական կլինիկական զինվորական հոսպիտալի 4-րդ մասնաշենքում միանգամից աչքի է ընկնում «Թռիչքային փորձաքննության բաժանմունք» վերտառությամբ կարմիր ցուցանակը: Այն միակն է Հայաստանի բուժհաստատություններում, և բաժանմունքի ղեկավարումը վստահված է բուժծառայության մայոր Նունե Ղամբարյանին: Նրա աշխատասենյակում եմ: Բժշկուհին  մեղմ ժպիտով  լսում է այցելուների գանգատները, մանրակրկիտ հավաքագրում տվյալները: Աչքերս պտտվում են սենյակով մեկ` կատարյալ մաքրություն է,  թվում է` անգամ խոշորացույցի օգնությամբ փոշու հատիկ չես գտնի: Սեղանին բծախնդրորեն դարսված են թղթապանակներ` հիվանդության պատմություններով, իսկ շուրջբոլորը տնային բույսեր են` ասես բնության մի կտոր հարմար տեղավորվել է այստեղ:

-Ամեն բույս կազդուրված մի հիվանդի է հիշեցնում. այս մեկը խոլորձ (օրխիդեա) է` մեր  օդաչուներից մեկին բուժեցինք, սա էլ զոհված ազատամարտիկի կին է նվիրել, մյուսը` զինվորի մայր, անկյունինը Մելոյան Գոռինն է` ժամկետային զինծառայող է: Թռիչքային փորձաքննության բաժանմունքը հոսպիտալի երկրորդ թերապեւտիկ բաժանմունքն է: Այստեղ ստացիոնար պայմաններում բուժում են ստանում նաև քաղաքացիականներ, օդաչուների ընտանիքների անդամներ, հատուկ նշանակության ստորաբաժանման զինծառայողներ, պարաշյուտային սպորտի ֆեդերացիայի անդամներ: Բոլոր նրանք, որ թերապեւտիկ բնույթի գանգատներ ունեն: Այնուամենայնիվ,  մեր առաքելությունը կուրսանտների և օդաչուների բժշկական փորձաքննությունն է: Դեռ խորհրդային տարիներին, երբ ընդգրկված էինք Անդրկովկասյան օկրուգում, թռիչքային փորձաքննությունը  կատարվում էր Թիֆլիսում:  Անկախացումից հետո ստեղծվեց մեր բաժանմունքը: Այսօր հետեւում ենք ռազմաօդային ուժերում ծառայող անձնակազմի առողջությանը, իրականացնում փորձաքննություն, տարեկան զննում: Պատասխանատու գործ է: Պետք է այնպես աշխատենք, որ մեր օդաչուները առողջ լինեն, հնարավորինս երկար ծառայեն…

-Ե՞րբ համալրեցիք զինվորական բժիշկների շարքերը:

-2006 թվականն էր: Առաջին անգամ համազգեստ հագա: Ամբողջ ընտանիքով զորակոչվեցինք բանակ. այդ տարի զինվորագրվեցին նաեւ որդիներս: Ստանձնեցի օրդինատորի, ապա՝ բժիշկ-թերապեւտի  պարտականությունները:

-Իսկ որտե՞ղ էիք «ծառայում» մինչեւ զինվորագրվելը:

-Երևանի շտապօգնության կայանում: Աշխատել եմ որպես բուժքույր, ապա՝ որպես բժիշկ-թերապեւտ:

-Ասում են` եթե բժիշկը աշխատել է շտապօգնությունում, կարող ես համարձակորեն վստահել կյանքդ…

-Համաձայն եմ: Շտապօգնությունը` ինչպես հատուկ նշանակության ստորաբաժանումը բանակում: Ծանր օղակ է, բայց` լավ դպրոց:

-Սովորո՞ւմ ես արագ գործել:

-Սովորում ես հիվանդի հետ դեմառդեմ մնալ: Ի տարբերություն ստացիոնար պայմանների, երբ կա գործիքային հետազոտությունների հնարավորություն, ավագ ընկերներ, այդտեղ երկուսով եք՝ դու և հիվանդը:

-Վախենալու չէ՞ր:

-Վախեցա, երբ բախվեցի մահին: Հիվանդի հասցեն մինչ օրս հիշում եմ. Նորագյուղում էր: Ինֆարկտի ոչ մի նախանշան չկար: Տղամարդը մեզ իր ոտքով ճանապարհեց: Հինգ-վեց ժամ անց իմացա, որ մահացել է: Հետո երկար ժամանակ ամենաթեթեւ հիվանդության դեպքում էլ ամենաբարդ նախանշաններ էի փնտրում:

Անվրդով դեմքին հուզմունքի ուրվագծեր են հայտնվում: Մտածում եմ` բժշկի համար չափից ավելի զգայուն է, ղեկավարի համար` չափից ավելի մեղմ: Այնուամենայնիվ, ես դեռ չեմ բացահայտել նրան, փորձում եմ որսալ կին ղեկավարի բնավորությունը:

-Ի՞նչն եք ամենաշատը գնահատում աշխատանքում:

-Պատասխանատվությունը: Սա իմ հիմնական պահանջն է ենթականերիցս:

-Իսկ եթե խախտո՞ւմ են…

-Կարող եմ ձայնս բարձրացնել, հոնքերս կիտել եւ վերածվել խիստ ղեկավարի:

-Չեք սիրում…

-Արածից խոսել, որովհետեւ չեմ վախենում ստվերում մնալուց: Կարեւորը` երբ նայում եմ հայելու մեջ, ինձնից չեմ ամաչում: Ես պատասխանատու եմ խղճիս եւ Աստծո առաջ:

-Աթեիստ չեք:

-Հավատում եմ Աստծուն` որքան էլ ինստիտուտում աթեիզմ էինք ուսումնասիրում: Բժիշկը հաճախ հրաշքի է սպասում, ուրեմն՝ ինչպես չհավատա:

-Ինչպե՞ս եք վերաբերվում քննադատությանը:

-Ես բոլորից սեր չեմ ակնկալում… Եթե միայն  դրական կարծիք ես սպասում շրջապատից, ստիպված ես ինքդ քեզ կեղծել կամ էլ  նմանվում ես գլուխը ավազի մեջ մտցրած ջայլամի: Ես երբեք չեմ նեղանում մարդկանցից:

-Եվ մի՞շտ է ստացվում:

-Այո՛: Փորձում եմ արդարացնել եւ ներել սխալները, որովհետեւ մարդը ինձ համար գերագույն արժեք է:

-Երբ ինքներդ Ձեզ հետ եք…

-Ասում եմ՝ Նունե՛, այդպես էլ չմեծացար… Ինչպիսին 18 տարեկանում էի, այդպիսին էլ հիմա եմ:

-Իսկ ինչպիսի՞ն էիք 18 տարեկանում:

-Չհամակերպվող, արդարություն փնտրող: Վեր կկենայի եւ սպիտակ ագռավի նման կպաշտպանեի մեկին, որին բոլորն անհարկի քննադատում էին: Հաճախ էի լսում՝ լռի՛ր, բա քեզ պե՞տք է: Գուցե լուռ եւ անտարբեր ապրելը հեշտ է, բայց` անընդունելի:

-Նաեւ աշխատանքո՞ւմ  եք պայքարող:

-Վերջերս, օրինակ, մի զինվորական բարձր ջերմություն ուներ:  Այնքան պրպտեցի, որ հիվանդության մի հետաքրքիր, հազվադեպ դեպք գտա` տուլարեմիայի բուբոնային ձեւը: Բժշկի համար անպատասխան հարցեր չպետք է մնան: Բժիշկը Աստված չէ, բայց նրա պայքարն էլ պետք է հանուն կյանքի լինի:

-Ձեր խրատը…

-Արհեստական հեղինակությունը նման է թղթի տուփի՝ վաղ, թե ուշ փլուզվում է:  Բժիշկը պետք է իր գործողություններով հավատ ներշնչի:

-Երազա՛նքը…

-Միմիայն  ԽԱ-ՂԱ-ՂՈՒ-ԹՅՈ՛ՒՆ:

ՇՈՒՇԱՆ ՍՏԵՓԱՆՅԱՆ